فصلنامه شماره 16 (پائیز 1385)

فصلنامه شماره 16 (پائیز 1385)

سال پنجم / پیاپی 33

تاریخچه

سال 1995 از سوی مطبوعات به عنوان «سال اینترنت» شناخته شد. در سال 1996 نیز فرض بر این بود که اطلاعات و آگاهی‌‌های بشری در مورد این شبکه به خوانندگان انتقال یابد. برای اوّلین بار «اعتیاد به اینترنت» از سوی «ایوان گلدبرگ» روان‌پزشک نیویورکی به طنز مطرح شد. «گلدبرگ» از این که شوخی وی در مورد ابعاد گسترده از شبکه اینترنت تا این حد جدی شده است ابراز شگفتی کرد.(1)

«اعتیاد به اینترنت» اصطلاحی بود که نخستین بار به وسیله «یانگ» معرفی گردید که مورد توجه روان‌شناسان، روان‌پزشکان، دانشمندان و به خصوص کابران اینترنت قرار گرفت. این اختلال با عنواین متفاوتی از قبیل: «وابستگی رفتاری به اینترنت»، «استفاده مرضی از اینترنت»، «استفاده مشکل‌زا از اینترنت »، «استفاده بیش از حد از اینترنت»، «سوء استفاده از اینترنت»، «غیر سازشی»و «اختلال اعتیاد به اینترنت» در نوشته‌های اخیر یانگ پراتلی و همکاران، کرات و همکاران، بیشتر از عناوین دیگر به کار رفته است. (2) گاهی نیز از این بیماری تحت عنوان «اعتیاد مجازی» نام برده می شود.(3)

  • نویسنده: صابر محمدی

چکیده

بشر در طی مسیر تکاملی خود با جوامع متعددی روبه‌رو گشته است. از آن جمله می‌توان به جامعه ایلیاتی‌، جامعه روستایی و جامعه صنعتی اشاره کرد. اختراع رایانه در اواسط قرن بیستم، گسترش شبکه‌های ارتباطی و اهمیت اطلاعات در حیات اجتماعی، منشأ تحولات نوینی در زندگی انسان گردیده است. دوران جدید که به عصر اطلاعات موسوم است، نتیجه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات می‌باشد. امروزه انسان، جامعه‌ای مبتنی بر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را تجربه می‌کند که از ویژگی‌های خاص خود برخوردار است. چنین جامعه‌ای را جامعه اطلاعاتی گویند. در این گونه از جوامع، مفاهیم سنتی موجود در زمینه‌هایی همچون: اقتصاد، آموزش، کسب و کار، مدیریت، تجارت و جنگ دچار تحول می‌گردد.

در این مقاله، ضمن تعریف جامع اطلاعاتی، تأثیر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات بر وجوه مختلف جامعه به اجمال بررسی خواهد شد. باشد که این مختصر، تأثیری هر چند ناچیز بر طرز تفکر مدیران و برنامه‌ریزی بهینه در کلیۀ بخش‌های جامعه به منظور ورود متفکران به عصر اطلاعات داشته باشد.

  • نویسنده: دکتر محمد فتحیان

مجموعه نور احکام

آموزش چند رسانه‌ای احکام شرعی مراجع معظم تقلید

مقدمه

تبلیغ و ترویج دین مقدس اسلام، با بیان احکام و آموزش مسائل شرعی پیوند خورده است. مبلّغان دینی پس از آشنا نمودن مردم با کلیات اسلام و مبانی اعتقادی، به بیان مسائل شرعی می‌پردازند. آن‌ها برنامه‌ عملی اسلام را برای پرستش و عبودیت پروردگار یکتا و پیوستن به صفوف مؤمنان برای علاقه‌مندان بازگو می‌کنند. احکام شرعی که امروزه به این صورت در دسترس ما قرار دارد تاریخ یک هزار ساله‌ای را  برای استنباط، تدوین و تبویب پشت سر گذاشته است. عالمان و دانشمندان مسلمان صدها سال است که در حوزه‌های درس و بحث دینی برای استخراج احکام شرعی از منابع کتاب و سنّت، تلاش طاقت‌فرسایی را متحمل شده‌اند.

در مکتب اسلام،  عمل به تکالیف شرعی و انجام وظایف دینی از سن معینی واجب می‌شود که اصطلاحاً به آن سن تکلیف می‌گویند. نوجوانان پسر یا دختر پس از ورود به این سن، مکلَّف نامیده می‌شوند. در واقع، نقطه شروع سیر کمال انسانی و ورود به جرگه بندگی خداوند متعال از سن بلوغ که تحولات جسمی ‌و روحی تازه‌ای را در آدمی به‌وجود می‌آورد، آغاز می‌گردد. این تحولات انسان را برای به دوش کشیدن امانت الهی و انجام تکالیف شرعی آماده می‌سازد. رسیدن به سن بلوغ اوّلین شرط از شرایط تکلیف شمرده می‌شود،  شروط دیگری مانند عقل و قدرت نیز برای وجوب عمل به احکام الهی وجود دارد.

  • نویسنده: محمد مهدی نمازی

چکیده

فنّاوری ارتباطات و اطلاعات، وجه تمایز عصر ما با دوران گذشته است. بسیاری از ‌اندیشمندان اعتقاد دارند که این فنّاوری فرصتی استثنایی در اختیار کشورهای درحال توسعه قرار داده است. یکی از زمینه‌های کاری زیرمجموعه این فنّاوری که در کشور ما از مزیت خوبی برخوردار است، زمینه تولید و صادرات نرم‌افزار می‌باشد. نرم‌افزارهای علوم اسلامی ‌که زیرمجموعه بزرگی از این مجموعه می‌باشد، علاوه بر مزایای فوق الذکر از پتانسیل، ظرفیت‌ها و فرصت‌های بسیاری برخوردار است. در چند سال گذشته، اگرچه نشانه‌هایی از موفقیت در زمینه تولید و صادرات این نوع نرم‌افزارها مشاهده گردیده است، اما همچنان از دستیابی به جایگاه مناسب در سطح جهانی بازمانده است. در تحقیق پیش رو، به بررسی علل وعوامل عدم توسعه در تولید و صادرات نرم‌افزارهای علوم اسلامی ‌از منظر تولید کنندگان و صادرکنندگان پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ضعف سیاست‌‌های حمایتی از نظر تولید کنندگان و صادرکنندگان، مهم‌ترین عامل بازدارنده بیان شده است.

  • نویسنده: دکتر احمد ودادی(2)؛ حسن جعفرزاده(3)؛ حسین نوروزی(4)

گنجینه منابع علوم اسلامی در اینترنت

پایگاه کتابخانه دیجیتالی روی خط نور www.noorlib.com

اشاره

مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي که از پيشگامان و پيشتازان عرصه اطلاع رساني در علوم اسلامي و حوزوي بوده است، اينک در تلاشي ديگر با هدف ترويج فرهنگ استفاده‌هاي پژوهشي از شبکه اينترنت و تسهيل دسترسي محققان و پژوهشگران به منابع ديني، کتابخانه ديجيتالي روي خط خود را راه‌اندازي کرده است.اين پايگاه که گنجينه‌اي عظيم و ارزشمند از منابع علوم اسلامي است، به زودي در فاز اول آن 6000 جلد کتاب مربوط به حوزه علوم اسلامي را در خود جاي مي‌دهد.

بدين بهانه، در محفلي صميمانه به حضور دو تن از دست‌اندر کاران تهيه اين برنامه رسيديم تا از چند و چون اين پايگاه مطلع شويم. جناب آقاي سقايي، معاونت فني مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي به عنوان مجري پروژه و جناب حجت الاسلام آقاي بهرامي سرپرست معاونت شبکه اطلاع رساني نور به عنوان متکفل اين پروژه هستند که در اين ميزگرد ما را همراهي مي‌کنند. در اين نوشتار، ضمن تشکر از اين عزيزان، حاصل گفتگوي آنان پيرامون اين پروژه را از منظر خوانندگان محترم مي‌گذرانيم.

  • نویسنده: احمد اکبری

پایگاهی برای همه

آشنايي با پايگاه اطلاع‌رساني تبيان www.tebyan.net

تاريخچه پايگاه تبيان

در جهت نيل به اهداف متعالي اسلام و تحقق ارزش‌هاي انقلاب اسلامي‌، در سال 1380 بر مبناي رهنمودهاي مقام معظم رهبري، رويكرد جديدي در زمينة استفاده از فنّاوري روز جهت اجراي وظايف و دستيابي به اهداف سازمان تبليغات اسلامي، در اين سازمان دنبال شد و با توجه به تأثيرات قابل توجهي كه ارتقاي روزافزون فنّاوري ارتباطات واطلاعات (ICT) در دگرگوني مناسبات اجتماعي و توسعة دانش و فرهنگ در سال‌هاي اخير ايفانموده است، تصميم بر آن شد كه مؤسسة مستقلي براي پرداختن به اين مقولة مهم تأسيس گردد.

انگيزة اصلي سازمان تبليغات اسلامي بر پاية اين استدلال استوار است كه محتواي مطالب و موضوعات ديني و مذهبي بايد در فرآيندي شكل‌يافته بر مبناي فنّاوري روز ارائه گردد تا از جذابيت‌هاي بيشتري برخوردار بوده، تمايل مخاطبان، به‌خصوص جوانان و نوجوانان را به آن محتوا  افزايش دهد. با درك رسالت فوق، مؤسسة فرهنگي و اطلاع‌رساني تبيان با هدف فعاليت در زمينة فنّاوري ارتباطات و اطلاعات‌، پايگاه اطلاع‌رساني تبيان را راه‌اندازي كرده است اين پايگاه از اوّل تير سال 1381 ايجاد گرديد كه در بخش‌هايي چند فعاليت‌هاي خود را ارائه و گسترش مي‌دهد. هم اکنون اين پايگاه پنجمين سال حيات خويش را سپري مي‌کند و از آغاز تا کنون تغيير و تحولات فراواني را به خود ديده است.

  • نویسنده: محمد نافعی

وبلاگ های فارسی، گرایش ها و چالش ها

تحلیل محتوای وبلاگ های فارسی در 6 ماهه اول سال 1385

مقدمه

وبلاگ‌های فارسی در سال‌های اخیر از رشد شتابانی برخوردار بود‌هاند، به طوری که توانسته‌اند نتنها فعال‌ترین کشور وبلاگ‌نویس در خاورمیانه باشند، بلکه رتبه سوم وبلاگ‌ها را در جهان کسب کنند. بخش اعظم محتوای این وبلاگ‌ها را مسائل اجتماعی و روزنامه‌نگاری (مسائل شخصی) تشکیل می‌دهد ولی تعداد وبلاگ‌های سیاسی در مقایسه با کل وبلاگ‌ها، اندک اما تأثیرگذار است. به این معنی که بازدیدکنندگان وبلاگ‌های سیاسی فراوان بوده و این نکته را با بازبینی کانترهای اینگونه وبلاگ‌ها میتوان به دست آور د. به دلیل نو بودن این پدیده هنوز کار تحلیلی و نظری چندانی بر روی وبلاگ‌ها صورت نگرفته است. این گزارش دریچهای به سوی شناخت نسبی محتوای وبلاگ‌ها به صورت موضوعی است.

اشاره

پس از رشد روزافزون وبلاگ نویسی در بین ایرانیان شاهد نمایان شدن ابتکار عملهایی نیز هستیم از جملۀ آنها همکاری و انجام برنامه‌هایی به صورت جمعی است امّا این بار با حفظ استقلال آن هم در خارج از ایران، گروهی که هر یک از اعضایش به تنهایی وبلاگی پر بیننده دارند به هم پیوسته‌اند و وبلاگ ایرانیان وب نویس خارج از کشور را تأسیس کرده‌اند با توجه به نو بودن این ایده بخش وبلاگهای فصلنامه از مدیران این پایگاه خواست تا آنرا معرفی کنند متن زیر حاصل پاسخ مثبت آنهاست. لازم است از همکاری صمیمانه آقای محسن از هندوستان تشکر نمائیم.

ایروا مخفف کلمات اختصار به هم پیوستۀ ایرانیان وب نویس خارج از کشور است.

IRWA (Iranian Webloggers Abroad)

نرم‌افزار«درختواره فقه» در دست توليد است

نرم‌افزار درختواره فقه، محوري‌ترين فعاليت پژوهشي مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي  ‌در حوزه فقه است که با اتمام مراحل توليد محتوا در فاز اوّل (نمودار درختي کتب فقهي قدما) عمليات پردازش محتوا آغاز گشته و در آينده نزديک در قالبي جديدعرضه خواهد شد.
قابل توجه اين‌که مجموعه تأليفات فقهي از زمان شيخ، طوسي تا شهيد موضوع فعاليت فاز دوم قرار گرفته است.

نمايش درختواره فقه با قابليت مقايسه بين دو يا چند باب فقهي و ارائه آن به عنوان محور فقه‌پژوهي و نيز اتصال کتب فقهي قدما بر درختواره و دسته‌بندي نظام‏مند و طبقاتي اطلاعات و تفکيک مباحث فقهي، اصولي، رجالي، تاريخي و ادبي از يكديگر از ويژگي‌هاي اين نرم‌افزار به شمار مي‌رود.

ارائه گوشي تلفن همراه مجهز به جستجوگر گوگل

به گزارش شرکت سامسونگ الکترونيک، تلفن‌هاي همراه اين شرکت اين امکان را به کاربران مي‌دهند که از اطلاعات جستجوگر گوگل براي پيدا کردن مکان‌ها و مديريت ايميل‌هاي خود در حال جابه‌جايي استفاده نمايند. بر اساس اين گزارش، با جستجوگر گوگل در اين گوشي‌ها، کاربر قادر خواهد بود با يک کليک به جستجو بپردازد. همچنين گوشي‌هاي سامسونگ با نمايش دادن نقشه‌هاي گوگل، اين امکان را به استفاده کنندگان مي‌دهند تا از طرح‌ها، نقشه‌ها و تصاوير ماهواره‌اي استفاده نمايند. همچنين يافتن مراکز تجاري و جهت‌ها در حين رانندگي از طريق اين سيستم امکان‌پذير مي‌باشد.

رئيس شبکه‌هاي مخابراتي سامسونگ اتصال تلفن همراه به خدمات گوگل را از افتخارات اين شرکت مي‌داند و مي‌گويد: در آينده نزديک با توجه به افزايش تقاضاي کاربران در دسترسي به تلفن‌هاي همراه اينترنتي، سامسونگ آمادگي ارائه مدل‌هاي جديدتري را نيز خواهد داشت.

 اطلاعاتي از رايانه خود داشته باشيم

تا چه حد از سخت‌افزار سيستم خود اطلاع داريد؟ مي‌دانيد هر قطعه سخت‌افزاري رايانه‌تان داراي چه مشخصاتي است و شركت توليد كننده آن کدام است؟ HWINFO23، HWINFO نام دو نرم‌افزار قدرتمند براي نمايش مشخصات سخت‌افزاري سيتسم شماست كه حداكثر مشخصات و جزئيات مربوط به قطعات را در اختيارتان قرار مي‌دهد و گزارش مربوط به آن‌ها را در فرمت‌هاي مختلف XML، CSV، Text برايتان به نمايش در مي‌آورد. يك نسخه از نرم‌افزارهاي بالا مخصوص داس و نسخه ديگر مخصوص ويندوز طراحي شده كه نسخه مربوط به ويندوز، از ويندوز ويستا نيز پشتيباني مي‌كند. براي دانلود هر يك از اين نرم‌افزارها، به پايگاه www.hwinfo.com مراجعه كنيد.

» آيا مي‌توان بدون نصب برنامه خاصي و تنها با تنظيمات سيستم از جمله رجيستري و يا internet propertis از دسترسي به يک پایگاه خاص توسط کاربران سيستم جلوگيري کرد؟

◊ براي اين منظور، كافي است نام و نشانی پایگاه‌‌هاي مورد نظر را در قسمت Restricted در صفحه Security در منوي Tools>Options برنامه Internet Explorer (و يا صفحه مشابه در هر مرورگر اينترنتي ديگر) وارد نماييد.

» مدتي است که کامپيوتر من هر از گاهی restart مي‌شود؛ در حالی که آنتي ويروس mcafee روی سیستم من نصب است و به روز هم مي‌شود. به نظر شما سیستم بنده مشکل سخت افزاري دارد يا بايد ويندوز عوض شود؟

شما اينجا هستيد:خانه آرشیو فصلنامه شماره 16 (پائیز 1385)