ره آورد نور

چکیده

در این مقاله به تأثیرات مثبت اینترنت بر اخلاق کاربران پرداخته شده است. دیدگاه اتخاذ شده در این مقاله، بر قابلیت هایی استوار است که به صورت بالقوه در اینترنت وجود دارد و می تواند موجب تسهیل ارتباطات جهانی میان انسان ها، از میان بر داشتن تبعیض ها در دستیابی به اطلاعات و در نهایت ایجاد جامعه اطلاعاتی جهانی شود.

از نظر نویسندگان این مقاله، اینترنت علیرغم چهره فناوری محور(1) خود، می تواند پدید آورنده فضایی باشد که اخلاق و روابط اجتماعی افراد در آن تقویت شود. معمولاً از چنین اخلاقی با عنوان «اخلاق سازنده» یاد می شود. استفاده از اینترنت، اخلاق خاص خود را به شیوه ای خودکار در کاربرانش به وجود می آورد؛ کاربرانی که هر لحظه، داده یا اطلاعاتی تولید می کنند؛ از این رو «اخلاق اینترنتی» از «اخلاق سازنده» جدا نیست.

مقاله حاضر با یادآوری امکان همکاری میان اینترنت و انسان، به منظور ارتقای روابط انسانی و اصول اخلاقی، نگارش یافته است.

اشاره

بازی های رایانه ای، محبوب ترین و رایج ترین بازی های عصر حاضرند که گروه سنی مخاطبان آن بسیار متغیر است. بزرگسالان بسیاری را دیده ایم که با هیجان و اشتیاق، چنان در این بازی ها غرق می شوند که از اطراف و اطرافیان خود کاملاً فاصله می گیرند.

بازی های رایانه ای مزایا و آسیب های فراوانی دارند و اگرچه به دنبال جایگاهی، به مثابه «مربیان نسل فردا» در صنعت ICT هستند؛ اما آسیب شناسی آنها را نباید از نظر دور داشت و لازم است که در این زمینه تحقیقاتی انجام شود.

در این تحقیق سعی شده است، از میان دیدگاه های مختلف به مقوله بازی های رایانه ای تاثیرات و کارکرد بازی های رایانه ای، در عرصه اجتماع اکتفا گردد.

اشاره

در نظام اداری، بخش های زیادی به ویژه در زمینه های تجاری، مانند بانک ها، مؤسسات و سازمان ها خواهان روش هایی برای تعیین هویت افراد هستند. تشخیص هویت در زمینه های بسیاری همچون دسترسی به پایانه های رایانه ای، استفاده از کارت های اعتباری و بانک ها به کار گرفته می شود. برای این منظور از ابزارهای مختلفی، مانند کارت های مغناطیسی، اثر انگشت، رمز عبور و صدای افراد می توان استفاده کرد. یکی از این ابزارها که به علت سادگی و داشتن هزینه کم گستردگی فراوانی دارد، امضای افراد است. اما امضای افراد در معرض خطر دزدی و جعل توسط دیگران قرار دارد. بنابراین، یافتن روشی کارا برای بازشناسی امضاهای اصلی از امضاءهای جعلی لازم و مفید می نماید.

1. مقدمه

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در حال تأثیرگذاری بر همه مراحل زندگی است. این فناوری توانایی بشر را گسترش داده و به او در دستیابی و گسترش ذخیره سازی، بازیابی، پردازش، به کارگیری و ایجاد اطلاعات با سرعت و حجم زیاد یاری می رساند. پایگاه های داده رایانه ای به طور وسیعی برای ذخیره انواع اطلاعات محرمانه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به کار گرفته می شوند.

از سویی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اصول اخلاقی را که براساس باورهای رفتاری و استانداردهای درست و نادرست و عادت های اجتماعی شکل می گیرد، تغییر داده و موجب ایجاد شخصیت های جدید، گروه ها، سازمان ها و دیگر شکل های اجتماعی-اقتصادی و گروه بندی های سیاسی شده است(1).

 انقلاب اطلاعات و فناوری رایانه ای و ارتباطات، جامعه جهانی را به واسطه توسعه پیشرفت در حوزه وسائل ارتباطی، در دو بُعد زمان و مکان متراکم کرده است. حاصل این توسعه و پیشرفت تشکیل دهکده جهانی است که در آن، انسان ها هر چند بسیار به هم نزدیک شده و از ناامنی و بی خبری رهایی یافته اند، اما در مقابل به خاطر ظهور پدیده «جهانی شدن» به ویژه در حوزه فرهنگ، با ناامنی جهانی مواجه اند، زیرا هویت فرهنگی و دینی جوامع از سوی تهاجم فرهنگی تهدید می شود. کاستلز جهان آینده را صحنه کارزار دو قدرت معتبر یعنی جهانی شدن و هویت می داند (افتخاری، 33 :1380).

اشاره

برخی از دانشمندان علم فناوری اطلاعات (IT) معتقدند، بشر پس از گذر از سه دوره یا سه موج تأثیرگذار در طول تاریخ (موج های کشاورزی، صنعت، و رایانه و اطلاعات) امروزه با ورود به قرن بیست و یکم، به موج چهارم یا «عصر مجازی» رسیده است که به واسطه آن می توان در یک فضای مجازی، به دنیایی کاملاً واقعی دست یافت. از تجلیات مهم این فضای جدید، «فناوری آموزش مجازی» است که از طریق آن مفهوم آموزش به سبک کنونی، به سرعت در حال تغییر و دگرگونی است. تعابیری چون آموزش از راه دور، آموزش باز، آموزش مستقل، آموزش غیر حضوری، آموزش الکترونیکی، آموزش مجازی و... علیرغم تفاوت اندک، بر این مفهوم دلالت دارند که آموزش بدون نیاز به رو در رویی استاد و شاگرد، در محیطی خاص انجام می گیرد. جوهره اصلی آموزش از راه دور، جدایی فیزیکی استاد و شاگرد است.

مقدمه

لفظ اعتیاد، بیشتر تداعیگر اعتیادهای سنتی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است؛ اما اعتیاد از طریق اینترنت با وجهه جدیدی روبه رو شده است. گسترش رایانه های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور معضلی به نام «اعتیاد آنلاین» شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق های گپ زنی، هرزه نگاری، قمار آنلاین و خریدهای اینترنتی می شود. همچون دیگر اعتیادها، این نوع اعتیاد نیز فرد معتاد را از خانواده و اطرافیانش منزوی می سازد. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، می توانند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتاً روح و روان فرد گردند. بنابراین، همان طور که رایانه های شخصی روزبه روز در خانه های ما همچون دستگاه های تلویزیون جای پای خود را باز می کنند و اتصال به شبکه اینترنت افزایش می یابد، در راستای مقابله با مضرات این فناوری نوین نیز باید گام هایی برداریم.

چکیده

اگرچه زبان انگلیسی، زبانی جهان گستر در دنیای اینترنت است، اما این زبان از یک موقعیت رسمی در تمام دنیا برخوردار نیست. دلایلی که زبان انگلیسی را به این موقعیت رسانده اند، اَمپریالسیم و اهمیت اقتصادی و سیاسی کشورهایی است که به این زبان صحبت می کنند. از نظر زبان شناختی، این زبان برای برقراری روابط بین المللی کاملاً نامناسب و ناکارا می باشد و استفاده گسترده از این زبان باعث قطبی شدن جهان و تقسیم آن به کاربران اینترنت و افراد ناآگاه و ناآشنا به علم اینترنت شده است.

موقعیت و جایگاه فعلی زبان انگلیسی تنها با تحولات اقتصادی و سیاسی عمده و جهانی همانند افزایش اهمیت اتحادیه اروپا یا افزایش برقراری رابطه متقابل بین ژاپن و چین می تواند دگرگون گردد. چنین قدرت هایی ممکن است آرزو کنند و حتی قادر باشند که از زبان دیگری غیر از زبان انگلیسی، احتمالاً یک زبان قراردادی، جهت برقراری روابط بین المللی حمایت کنند.

ترجمه ماشینی به عنوان گزینه جایگزین یا در کنار موضوع فوق تا حدودی می تواند این امکان را به افراد بدهد که از زبان خویش برای برقراری روابط بین المللی استفاده کنند.

چکیده

با توسعه فناوری در ابعاد گوناگون، عرصه کتاب و کتابخوانی هم از آن بی بهره نبوده و توانسته است با وجود تمامی مشکلات و محدودیت های خاص، حضور خود را در شکل ها و قالب های جدید الکترونیکی حفظ کند. کتابخانه های رایانه ای در نظام های آموزشی، مبادلات کتب و در نهایت در امر اطلاع رسانی، تحول عظیمی ایجاد کرده اند و روند سرعت و هزینه دسترسی، مخاطب سازی و نیاز به ابزار را دگرگون ساخته اند.

جهت نیل به اهداف کتابخانه های رایانه ای باید استانداردهای مخصوص تولید، بایگانی و اطلاع رسانی رایانه ای را رعایت نمود و به منظور استمرار مخاطب سازی و استفاده بیشتر و بهینه و بهره گیری از امکانات فراوان آن، باید مشکلاتی را که امروزه مطرح است، بررسی کرد و در پی راه حل های مؤثر آن برآمد.

برای ارتقاء جایگاه کتابخانه های رایانه ای در علم و فرهنگ بایسته است که زمینه های بهره گیری از آن را توسعه داد و به بسترسازی سخت افزاری از سویی و فرهنگ سازی نرم افزاری از طرف دیگر، همت گمارد.

اشاره

در سال 1377 ش ، شبکه اطلاع رسانی نور به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی راه اندازی شد و پایگاه حوزه (www.hawzah.net) به عنوان اولین پایگاه فارسی افتتاح شد و عهده دار ارائه مطالب اسلامی بر روی اینترنت گردید. در همین ایام بود که نخستین کافی نت شهر به صورت رایگان برای استفاده طلاّب و دانشجویان شروع به کار کرد و تا چندین ماه تنها کافی نت قم به شمار می آمد.

با گذشت اندک زمانی از افتتاح حوزه نت، مراکز پژوهشی و علمی دیگری نیز به تدریج پایگاه های اطلاع رسانی خود را راه اندازی کردند و روز به روز اطلاعات و مطالب اسلامی ارائه شده در شبکه جهانی را افزایش دادند، تا آنجا که امروز بیش از 1600 پایگاه اسلامی به منظور عرضه معارف شیعی در شبکه وجود دارد که حدود 450 پایگاه آن در ایران مشغول به فعالیت هستند.

اشاره

دومین نشست از مجموعه نشست های موضوع شناسی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عنوان »موضوع شناسی جرایم اینترنتی» برگزار شد.

در این نشست که در روز پنجشنبه 6 اسفند 83 در سالن همایش های ساختمان شماره دو دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تشکیل شد، حجة الاسلام و المسلمین احمد مبلّغی مدیر پژوهشکده فقه و حقوق، ابراهیم شفیعی سروستانی عضو هیئت علمی پژوهشکده، رضا پرویزی دبیر کمیته مبارزه با جرایم رایانه ای معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه و امیر دولتشاهی وکیل دادگستری و پژوهشگر این معاونت، به ایراد سخنرانی پرداختند.

نشست علمی-کاربردی فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت و تولید دانش، در اواخر دی ماه به همّت دفتر تبلیغات اسلامی و حضور اساتید و پژوهشگران و کارشناسان بخش های ICT و حوزه علمیه، در سالن همایش های دفتر تبلیغات برگزار شد.

نخست حجة الاسلام نظامی، مسئول نشست مذکور، هدف از برگزاری این گونه نشست ها را آگاهی از روند تحولات فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و آشنایی مدیران، مسئولان و کارشناسان امر با کاربردهای آن در حوزه علمیه و نهادهای حوزوی بر شمردند.

اشاره

امروزه در مسیر همگانی شدن استفاده از فناوری های نوین، می توان به کاهش شکاف دیجیتالی، بهبود شاخصه های کیفیت زندگی و دستیابی به نهادهای مدنی امیدوار بود؛ اما باید به خاطر داشت که فضای مجازی ناشی از شبکه های رایانه ای بسیاری از تعاریف و قانون ها را تحت تأثیر قرار داده است. بنابراین، چگونگی تعامل با این «کنش ها» پر اهمیت است و در راستای طرح مسئله چالشهای حقوقی فضای مجازی، باید تعامل انسان و اجتماع با این فضا را به درستی شناخت.

در همین زمینه، با مهندس محمد حسن محوری، از کارشناسان رسمی دادگستری در رشته رایانه، درباره جرایم رایانه ای و جرایم محیط مجازی و بررسی زمینه های حقوقی و چالش های فضای دیجیتال، گفتگویی را ترتیب داده ایم که از نظر خوانندگان محترم می گذرد.

اهمیت استناد به منابع در مقالات علمی

امروزه، وضعیت پژوهش تفاوت های زیادی با گذشته پیدا نموده است. یکی از ویژگی های پژوهش در عصر حاضر، اهمیت میزان مستند بودن متن پژوهشی است. کتب و مقالات برای اینکه یک اثر پژوهشی به حساب آیند و در محافل علمی مورد توجه قرار گیرند، باید دارای منابع علمی و حتی الامکان منابع دست اول باشند. ضمن اینکه این استناد باید به صورت استاندارد در متن پژوهشی مورد اشاره قرار گیرد و نشانی دهی شود تا هم حقوق مؤلف متن اصلی رعایت شده باشد و هم مطالعه کنندگان بتوانند به راحتی به منبع اصلی مراجعه کرده، صحت و سقم این نقل را بیازمایند.

اشاره

به دنبال انتشار مقاله امکان سنجی سیستم خبره فقه در شماره 4 ره آورد نور، نوشته حاضر به موانع و مشکلات عام پیاده سازی سیستم خبره فقه می پردازد؛ موانع عام سیستم خبره فقه، همان محدودیت های سیستم های خبره به طور کلی و براهین نظری و مفهومی علیه هوش مصنوعی می باشند.

درآمد

جستار زیر ترجمه گزیده ای از مدخل اخلاق رایانه ای دائرة المعارف فلسفی استنفورد است. در این نوشتار، خاستگاه های اخلاق رایانه ای و چگونگی استفاده از عبارت اخلاق رایانه ای از گذشته تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است.

اخلاق رایانه ای، شاخه ای جدید از اخلاق است که به سرعت و به همراه رشد فناوری رایانه ای در حال رشد و تغییر است.

«اخلاق رایانه» از یک سو ممکن است به صورت بسیار محدود و به عنوان تلاش های فیلسوفان حرفه ای برای اعمال نظریه های اخلاقی متعارف نظیر: فایده گرایی، کانت گرایی و یا اخلاق فضیلت محور به مضامین مربوط به کاربرد فناوری رایانه قلمداد شود. از سوی دیگر، این اخلاق ممکن است در یک معنای گسترده به کار رود؛ به طوری که شامل معیارهای فعالیت حرفه ای، رمزهای ارتباط، ابعاد قانون رایانه، خطمشی عمومی و اخلاق شرکت ها قلمداد شود.

اشاره

آنچه در مقاله «اینترنت بسان سمبلی برای خدا» نوشته چارلز هندرسِن مطرح می گردد، در واقع ارائه یکی از دیدگاه هایی است که درباره تأثیر اینترنت و فنّاوری نوین اطلاعاتی در تصور انسان از خدا بحث می کند و ما با وجود همه انتقادهایی که نسبت به مبانی این نظریه و تعابیر به کار رفته در آن داریم، به منظور آشنا نمودن خوانندگان با این نوع دیدگاه ها آن را در معرض استفاده و اطلاع قرار می دهیم. گفتنی است که این مقاله توسط مترجم آن آقای عیسی جهانگیر مورد نقد و بررسی قرار گفته که بعد از نوشته مزبور ارائه گردیده است.

چکیده

پس از اختراع ماشین چاپ گوتنبرگ، ظهور کتاب الکترونیک مهم ترین پیشرفت در عرصه نشر کتاب به شمار می رود. اگرچه پیش بینی متخصصان مبنی بر پایان یافتن عصر کتاب های سنتی به واقعیت نپیوست، ولی رشد خیره کننده فنّاوری اطلاعات در ربع چهارم قرن بیستم و سالیان اندک سپری شده از قرن بیست و یکم، باعث شد تا کتاب الکترونیک همچنان به عنوان رقیب جدی کتاب های سنتی مطرح باشد.

چکیده

برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی، چراغی روشن در فراسوی حوزه دین می باشد. ضرورت پرداختن به مسائل فرهنگی و دینی ایجاب می کند که برای آن، برنامه های کوتاه مدت و بلند مدتی همچون برنامه 20 ساله حوزه دین، طراحی نمود. چنین نگاهی باید از جامعیت لازم برخوردار باشد تا برنامه عرضه شده کارآمدی بیشتری داشته باشد.

فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی را در باروری برنامه و توفیق بیشتر در اجرای آن ایفاء می کند؛ و شناخت ابعاد مختلف آن از نظر سخت افزاری و نرم افزاری و بررسی زیرساخت های لازم، موجب بهره مندی از فرصت ها و رهایی از تهدیدات می شود. در این راستا، بسترسازی فنی - مهندسی، از ضروریاتی است که دولت نقش مهمی را در خصوص تحقق آن ایفاء می کند؛ چنان که ایجاد فرهنگ فناوری و ارتباطات درونی و محیطی نیز نیازمند دخالت تمام مجموعه های دخیل می باشد.

مقدمه

دین اسلام، دارای یک روش اطلاع رسانی متمایز است که برگرفته از قرآن، سنت و میراث اسلامی است. از این رو، اطلاع رسانی در دولت های اسلامی باید مبتنی بر تعالیم دینی باشد و برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت های مربوط به اطلاع رسانی نیز با هدف تقویت آیین اسلام، شریعت و اخلاقیات اسلامی مسلمانان صورت بگیرد؛ زیرا دین اسلام دارای یک نظام ارزشی است که مجموعه ای از اصول اخلاقی، اجتماعی و سیاسی را متبلور می سازد و روش خاصی را برای زندگی مطلوب ارائه می دهد و این گونه، هویت فرهنگی اسلامی را که دارای مشخصات و ویژگی های متمایزی است، شکل می دهد.

بنابراین، اطلاع رسانی و سایر نهادهای فرهنگی و اجتماعی اسلامی در پس هویت فرهنگی اسلامی هستند و با تکیه بر همان مبانی دینی است که دگرگونی های نوینی را در دوران معاصر فراهم می نمایند.