بررسی ساختار جامع فرق و مذاهب، قابل تطبیق با فرقههای اسلامی
اشاره
به مناسبت هفته پژوهش، نشست علمی «بررسی ساختار جامع فرق و مذاهب، قابل تطبیق با فرقههای اسلامی» در تاریخ 19 آذر 1402 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در شهر مقدّس قم برگزار گردید.
در این نشست، ابتداء جناب حجّتالاسلاموالمسلمین حمیدرضا شیرملکی، مدیر گروه علوم عقلی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، بهعنوان ارائهکننده، گزارشی از ویژگیهای نرمافزار جدید نور تحت عنوان «دانشنامه فرق و مذاهب» که در حال تولید است، ارائه نمود و ضمن اشاره به روند انتخاب منابع برای این برنامه، به معرّفی مهمّترین ویژگیهای درختواره در این نرمافزار پرداخت.
در بخش دوم، حجّتالاسلام و المسلمین حمیدرضا شریعتمداری، عضو هیأت علمی و دانشیار شیعهشناسی دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، بهعنوان ناقد، به ارائه بحث پیرامون کتابخانه و دانشنامه فرق و مذاهب اسلامی پرداخت و ضمن بیان برخی ملاحظات، مطالبی را در قالب پیشنهاد برای بهترشدن این نرمافزار اشاره کرد.
آنچه از نظر میگذرد، مهمّترین مباحث مطرحشده در این نشست علمی است که برای استفاده راحتتر خوانندگان گرامی، از صورت گفتاری، به شکل نوشتار تبدیل شده است.
ابزارهای فناورانه و توسعه علم کلام
اشاره
چهارشنبه 28مهرماه سال 1400ش، همزمان با میلاد مبارک و فرخنده رسول اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع)، از جدیدترین محصول نرمافزاری مرکز نور با عنوان «کتابخانه و درختواره کلام اسلامی ـ نسخه 2» در سالن اجتماعات این مرکز رونمایی شد. در این مراسم، حجتالاسلام والمسلمین حمید شیرملکی، مدیر گروه علوم کلام و علوم عقلی مرکز نور، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس محترم مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، و حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی، رئیس محترم بنیاد فرهنگی امامت و انجمن کلام حوزه، به ایراد سخن پرداختند.
در این گزارش، بهاجمال نگاهی داریم به آنچه در این آیین رونمایی گذشت.
مروری بر نرمافزارهای علوم عقلی نور
مقدمه
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ارائهکننده نرمافزارهای علوم اسلامی است که در موضوعات متنوّعی به تولید و عرضه محصولات ویندوزی و وبی اقدام کرده است. یکی از این موضوعات، مباحث مربوط به علوم عقلی، مشتمل بر دانش: فلسفه، کلام و عرفان است که نیازهای علمی و پژوهشی بسیاری از محقّقان و علاقهمندان این حوزه را پاسخگوست. این نرمافزارها که در وهله نخست در قالب نسخههای دسکتاپ یا آفلاین تولید شده، به همّت محقّقان و متخصّصان نور، بهویژه پژوهشگران و دستاندکاران معاونت پژوهشی و معاونت تولید مرکز سامان یافتهاند.
گفتنی است که معاونت پژوهشی مرکز نور، از گروههای مختلفی تشکیل شده که از آن جمله، گروه علمی عقلی است که در موضوعات: فلسفی، کلامی و عرفانی به انجام تحقیقات لازم و بسترساز برای تولید نرمافزارهای مرتبط با این علوم فعّالیّت میکند.
مجموعه تولیدات نرمافزاری مباحث علوم عقلی در مرکز نور، در سه قالب کلّی: کتابخانهای، معجم موضوعی و درختوارهای سامان یافته است. معمولاً در نرمافزارهای کتابخانهای، بیشتر سعی در گردآوری و ارائه منابع و فراهم نمودن امکانات تحقیقاتی و کاربردی برای جستوجوی لفظی در متن است؛ ولی در نرمافزارهای معجم موضوعی و درختوارهای، سعی و هدف کلیدی تولیدکنندگان برنامه، بسترسازی برای جستوجوی مفهومی و تحلیل موضوعیِ محتوای متون مرجع و اصلی است.
آنچه در ادامه خواهید خواند، محتوا و قابلیتهای محصولاتِ تولیدشده یا در دست تولید است که از ابتداء کار مرکز تاکنون در زمینه علوم عقلی عرضه شدهاند یا خواهند شد. امید است که این نوشتار، مورد توجّه خوانندگان عزیز قرار گیرد.
پروژه نرمافزار دانشنامه فرق و مذاهب؛ معرفی، چرایی، هدف، چشمانداز، محتوا و قابلیتها
درآمد
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برای سامان دادن پژوهشهای رایانهای خویش، از گروههای متعدّد علمی و افراد متخصّص و کارشناس در حوزه علوم و معارف اسلامی بهره میبرد و در این سالها، تاکنون محصولات کاربردی و مفیدی را در زمینههای مختلف تولید کرده و در معرض استفاده علاقهمندان و محقّقان قرار داده است. یکی از این گروههای علمی، گروه علوم عقلی نور است که به همت حجّتالاسلام والمسلمین حمیدرضا شیرملکی اداره و مدیریت میشود.
گفتنی است که به کوشش گروه علوم عقلی مرکز نور، محصولات نرمافزاری ارزشمندی تولید و عرضه شده است. یکی از مهمترین پروژههای در دست اقدامِ این گروه، «دانشنامه فرق و مذاهب» است. این پروژه، در راستای تصریح اساسنامه مرکز مبنی بر تولید برنامههای مورد نیاز پژوهشگران علوم اسلامی، بهویژه برای دینپژوهان و علاقهمندان حوزه فرق و ادیان، طراحی شده و به مرحله اجراء درآمده است که به نوبه خود، منبع مناسبی برای پژوهشهای دینی خواهد بود و در مسیر ساماندهیِ تحقیقات حوزه فرق و مذاهب، بسیار راهگشا میباشد.
آنچه در این مختصر از نظر شما میگذرد، گذری است اجمالی بر معرّفی، چرایی و هدف، چشمانداز، محتوا و قابلیتهای تحقیقاتی نرمافزارِ «دانشنامه فرق و مذاهب» که امید است مورد توجّه و استفاده خوانندگان محترم قرار گیرد.
نگاهی به آیین رونمایی نرم افزارهای امامت و ولایت
برگزاری مراسم رونمایی از محصولات نور، فرصتی است برای معرفی دستاوردها و توانمندیهای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به جامعه هدف و مخاطبان نرمافزارها و تولیدات رقومی نور. این گونه آیینها، موجی فراگیر از تبلیغات چهرهبهچهره و محیطی ایجاد میکند که از تأثیرگذاری قابل توجهی برخوردار خواهد بود.
در همین راستا، مراسمی در روز پنج شنبه 12 مهر ماه سال جاری، با حضور اندیشمندان، فضلا، طلاب، دانشجویان و علاقهمندان به موضوع امامت و ولایت برگزار شد و از سه نرمافزار ارزشمند: تاریخ تشیع، فضایل اهلبیت(ع) در منابع اهلسنّت و نور الولایة نسخه 2 رونمایی گردید.
نخستین سخنران این مراسم، حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی، مدیر گروه حدیث مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بود که به توضیح اهمیت و امکانات علمی و پژوهشی این سه محصول پرداخت. ایشان در ابتداء سخن، حدیث ولایت (بُنِیَ الإسلامُ عَلی خَمس...) را که در کتاب کافی ذکر شده، بیان نمود و اظهار داشت: خداوند را شاکر هستیم که موفق شدیم تا کنون تولیدات خوبی در زمینههای مختلف اسلامی از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی ارائه شده است؛ امّا در این مراسم، محصولات مخصوص موضوع امامت و ولایت را که به همّت عزیزانمان در مرکز نور مهیا شده و به انجام رسیده، به جامعه عالمان و محقّقان عرضه میداریم و در این مجال، به معرّفی اجمالی این سه نرمافزار میپردازیم.