وبلاگ، منبر جهانی
به عقیده دکتر نیکولا دورینگ (Dr.Nicola Doring) روانشناس، جامعه شناس و استاد علوم ارتباطی در دانشگاه ایلنا: «امروزه وبلاگ نویسی پرطرفدارترین نوع انتشار اینترنتی است. این ابزار از کاربران عرصه اینترنت، ناشران فعالی می سازد که به هیچ سازمان و رسانه ای وابسته نیستند».(2)
عده ای از کارشناسان بین المللی اینترنت معتقدند که وبلاگ نویسی نوعی تاریخ و ادبیات شفاهی است؛ اما به صورت مکتوب که اخبار، خاطرات، داستان ها و نصایح را زبان به زبان و سینه به سینه و وبلاگ به وبلاگ نقل می کنند، و به نوعی در یادها و خاطره ها می مانند.(3)
از این رو، ما وبلاگ را منبری جهانی می دانیم که سوار بر امواج الکترونیکی در حال حرکت است و در صورت استفاده صحیح و کامل از آن می تواند یکی از بهترین ابزار برای تبلیغ مفاهیم، ارزش ها و اعتقادات دینی باشد.
نقش وبلاگ ها در تبلیغ دین
از دهه ها پیش، گفتار غالب روحانیون به خصوص جوانان، این بود که برای تبلیغ اسلام باید به «زبان روز» مجهز شد. نظام معرفتی اسلام خاصه تشیع، هیچ خطا و خللی ندارد و هر چه هست از مجهز نبودن به ابزارهای تبلیغی نوین بر می خیزد و اگر روحانیون بتوانند با زبان های زنده دنیا سخن بگویند یا از ابزارهای تبلیغی پیشرفته بهره بگیرند، نقش شک و شرک از صفحه جهان شسته خواهد شد و جوامع بشری به سوی دینمداری حرکت می نمایند و مشکلات اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آنان برطرف گردیده و یا به حداقل خواهد رسید.
امروزه وبلاگ ها از پرکاربردترین ابزارهای مورد استفاده در انتقال اطلاعات و پیام های الکترونیکی هستند و هر روز که می گذرد، این پدیده جلوه خاصی از جهات مختلف سیاسی، فرهنگی، مذهبی و علمی به خود می گیرد و همه روزه صدها بلاگر (Bloger) به جمع نویسندگان وبلاگ اضافه می شوند. هم اکنون با اینکه بیش از چهار سال از عمر پدیده وبلاگنویسی در کشور ما نمی گذرد، موج وبلاگ نویسی تمامی اقشار جامعه را فرا گرفته و وبلاگ های ثبت شده تا اول پاییز امسال (1384ش) فقط در «پرشین بلاگ» (Persianblog) به 87649 وبلاگ می رسد که نسبت به سه ماه گذشته حدود 12 درصد افزایش یافته است.
به این خاطر، کار کردن فعال و هدفمند با وبلاگ باعث می شود که بتوانیم بهتر با دیگران ارتباط پیدا کنیم؛ ارتباطی خالی از ترس و پنهان کاری. دنیای بی تکلف وبلاگ اجازه می دهد تا سخنان و دیدگاه های خود را راحت تر به طرف مقابل تفهیم نمایم و مفاهیم دینی را به تمامی جویندگان راه حقیقت ارائه کنیم و از آنجا که تبلیغ دین از جمله وظایف اصلی طلاب است، حضور چشم گیر آنان در این عرصه موفقیت های فراوانی را به دنبال خواهد داشت.
مزایای وبلاگ نویسی
با توجه به نقش مؤثر وبلاگ در عرصه اطلاع رسانی، ویژگی ها و مزایای ذیل را می توان برای وبلاگ نویسان عزیز خاصّه طلاّب علوم دینی برشمرد:
1. رشد هویت شخصی
عمل نوشتن به خودی خود، شخص را مجبور به مرتب کردن افکار و ایده های خود و تفکر عمیق تر و سعی در بیان دقیق تر آنها می کند. با نوشتن در محیط عمومی مانند وبلاگ، از نویسنده توقع بیشتری در توضیحات مطالب و ارائه کلام منطقی و قابل فهم می رود و برخلاف نوشتن سریع افکار و احساسات بر روی کاغذ، شخص وبلاگ نویس مجبور است که افکار خود را بیشتر سازمان دهی کند. بدیهی است که این موضوع می تواند کمک خوبی برای رشد هویت شخصی یک وبلاگ نویس باشد.
2. رشد خلاقیت
یک پروژه وبلاگی طولانی و موفق، نشان دهنده پایداری و دیسیپلین بلاگر آن و همین طور آگاهی فنی و توانایی او در ساخت و پرداخت وبلاگ و محتویات آن است. به جهت انتقاد خوانندگان از مطالب وبلاگ ها، کیفیت نوشته ها بسیار بهتر از نوشته های شخصی است و این موضوع کمک شایانی به رشد خلاقیت و پویایی اندیشه وبلاگ نویسان می کند. از جمله فواید این ویژگی آن است که بعضی از وبلاگ نویسان موفق به انتشار مطلب وبلاگ خود به صورت کتاب می شوند.
3. شناخت مخاطب
وجود امکاناتی مانند «تعداد بازدیدکنندگان» و «نظریات و پیشنهادات» در وبلاگ ها، موجب می گردد که نویسنده به خوبی با دیدگاه خوانندگان آشنا شود و با مخاطبان خود در موضوعی که علاقه دارند، بحث و گفتگو کند و به سؤال های آنان پاسخ دهد.
4. بیشترین استفاده کننده با کمترین هزینه
یکی از مشکلاتی که دامنگیر نویسندگان به ویژه جوانان، است، هزینه های سنگین چاپ و نشر کتاب است که بسیاری را از انتشار آثارشان منصرف می کند و چه بسیار تحقیقات سودمندی که به همین سبب منتشر نشده و یا در منطقه ای خاص منتشر شده اند و نسخه های آن در همان جا تمام شده است و دیگران از آن محروم مانده اند. ولی وبلاگ ها با هزینه ای ناچیز می توانند نوشته ها و تحقیقات شما را از کنار میز کارتان به تمامی پژوهشگران دنیا بدون مشکلات مرزی، سیاسی و اجتماعی و در کمترین زمان و با حداقل هزینه ممکن عرضه کند و در معرض استفاده همگان قرار دهد.
مروری بر وبلاگ های طلاب
با وجود اینکه کمتر از چهار سال است که از عمر وبلاگ نویسی در ایران می گذرد، طلاب حضور گسترده ای در این عرصه داشته و صدها وبلاگ را به نام خود ثبت کرده اند. اگر چه آمار دقیقی از وبلاگ طلاب به دست نیامده است، ولی با جستجوی کلماتی همچون: وبلاگ طلاب، طلبه، روحانی، آخوند و حجره طلبگی در موتورهای جستجو مانند Google و Yahoo و نیز کاوش در پایگاه های ارائه دهنده وبلاگ از قبیل: Parsiblog ، Blogfaو Persianblog و یا جستجو در بلاگسترها Blogsphere (لینکستان ها)، می توان به اسامی و نشانی این گونه وبلاگ ها دست یافت؛ مثلاً وبلاگ «منبر» به نشانی:
http://menbar.persianblog.com
در لینکستان خود به عنوان «دوستان طلبه» فهرست حدود 30 عدد از وبلاگ طلاب را ذکر کرده است.
گفتنی است که در بعضی از موارد نام وبلاگ ها با متن درج شده در آن هیچ ارتباطی ندارد و این مسئله خود باعث می شود که خوانندگان در سردرگمی قرار بگیرند. البته آنچه در اینجا حائز اهمیت است، رشد کیفی وبلاگ طلاب است که در این چند سال رشد چشمگیری داشته و آینده خوبی را نوید می دهد. در مجموع، می توان برتری ها، تفاوت ها و کاستی های وبلاگ طلاب را در شاخص های ذیل خلاصه کرد:
1. محتوا
موضوعاتی که بلاگرهای مذهبی یا همان طلاب نویسنده برای وبلاگ خود بر می گزینند، تنوع و گرایش مذهبی دارد و فقط موارد نادری را می توان یافت که طلاب به بیان درد دل ها و خاطرات دلتنگی خود پرداخته اند و یا به ارائه داستان های تخیلی و ادبی مبادرت ورزیده اند. موضوعات زیر پاره ای از مهم ترین دل مشغولی های طلاب در وبلاگ هایشان است:
- - اخبار مذهبی و دینی؛
- - عقاید مذهبی، به خصوص امامت و ولایت؛
- - گلچین سخنان ائمه(ع) با ترجمه فارسی؛
- - پاسخ به سؤال های فقهی و اعتقادی؛
- - تاریخ و سیره معصومین (ع)؛
- - مهدویت و انتظار ظهور؛
- - مداحی و اشعار مذهبی؛
- - مطالب و نکات ادبی و عرفانی؛
- - اخبار و تحلیل مسائل سیاسی؛
- - بیان مشکلات اجتماعی و فردی؛
- - زنان و مسائل خانواده؛
- - داستان ها و خاطرات؛ در این باره شمار بسیاری از طلاب به ارائه خاطرات حجره های طلبگی پرداخت اند و به تبیین کاستی ها و کمبودها همت گمارده اند و در عین حال، صفا و صمیمت حاکم بر فضای حجره های طلاب را به خوبی ترسیم نموده اند. اما خاطرات سفرهای تبلیغی، مشکلات موجود، در تبلیغ و موارد دیگر، در مرحله بعدی قرار دارند.
2. ادبیات
بیشتر وبلاگ نویسان به ساده نویسی و پرهیز از جملات سنگین گرایش آشکار دارند و همواره می کوشند تا فضای وبلاگ خود را صمیمی جلوه دهند و مطالب خویش را با روان ترین زبان ها و صمیمانه ترین قلم ها بیان نمایند؛ ولی در وبلاگ طلاب، اغلب فضای حوزوی بر آن حاکم است و معمولاً از کلمات خشک و بی روح و در مواردی غیر مأنوس استفاده شده است و کمتر صمیمانه سخن می گویند. محتوای غالب این وبلاگ ها نثرهایی از سخنان معصومین(ع) همراه با بزرگداشت مراسم دینی و یاد کردن بزرگان دینی است که با بیانی عالمانه و غیر جذاب بیان گردیده اند.
3. گرافیک
استفاده از تصاویر مذهبی، از ویژگی های وبلاگ طلاب است، وجود تصاویر اگر چه مدت باز شدن وبلاگ را به شدت کاهش می دهد، ولی فضای خاصی را به وبلاگ می بخشد که درخور توجه و ستایش است و بیانگر حال و هوای اعتقادات و شخصیت نویسنده است.
4. لینک بلاگستر (4)
این روزها هر وبلاگ نویسی که بدنبال متنوع کردن وبلاگ خود و جذب مخاطبان بیشتر است، باید توجه داشته باشد که یک لینک ساده و جالب نیز می تواند همانند یک فتوبلاگ وبلاگ شما را جذاب تر و خواندی تر نشان دهد. در وبلاگ طلاب نیز این مسئله مورد توجه واقع شده و وبلاگ هایی مانند: منبر،(5) عصر موعود، احمد لطفی (6) و مرکز فرهنگی شهید مدرس (7) به علت داشتن لینک های بسیار بیشترین مراجعه کننده را دارند.
به روزرسانی
سوگمندانه! باید اقرار کرد که بیشتر وبلاگ های طلاب از چند صفحه فراتر نرفته است و شور و نشاط وبلاگ نویس پس از مدتی فروکش کرده و بعد از گذشت چند هفته از ایجاد آن، دیگر به روز نشده است و موارد نادری نیز یافت می شود که هیچ مطلبی در وبلاگ ارائه نگردیده است. (8) بعضی از وبلاگ ها نیز به علت به روز نشدن در زمان طولانی، از فهرست وبلاگ ها حذف شده اند.
سخن آخر
به عقیده بعضی از صاحب نظران،(9) مدیران ارشد حوزه ها و یا هر نهاد دیگری که دین و آموزه های دینی را برای انسان معاصر لازم و ضروری می شمارند، باید هر چه زودتر به سوی تشکیل مجالسی پیش روند که در آنها منابر دیجیتال برپاست و حوزه های دینی و طلاب علوم اسلامی نیز باید خود را برای حضور در محیطهای نو آماده کنند و در این عرصه پیش رو باشند و فضای اینترنت و به طور خاص وبلاگ های مذهبی را بهره مند از معارف ناب اسلامی نمایند.
پی نوشت ها:
منابع:
