چکیده

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، پیشگام در داده‌پردازی علوم اسلامی است و گروه حدیث نور، از پُرسابقه‌ترین گروه‌های علمی این مرکز است که تاکنون بنا بر شرح وظایف خود، نرم‌افزارهای مختلفی را در حوزه حدیث، تولید و تقدیم جامعه علمی و حدیث‌پژوهان عزیز کرده است. این گروه، در مسیر غنی‌سازی متون حدیثی و تولید نرم‌افزارهای کتابخانه‌ای و معجم‌های موضوعی، مراتب موفقیت خود را ثابت نموده و در حال حاضر، جدیدترین محصول این گروه، «کتابخانه جامع احادیث شیعه و اهل‌سنّت - نسخه ۲» را - که از آن به عنوان تجمیع 2 یاد می‌شود - تولید و عرضه عمومی کرده است. این محصول، به لحاظ گذر از عادت مستمرّ و آیین‌نامه‌ای مرکز در تولید محصولات حدیثی صرفاً امامی‌مذهب، برای نخستین‌بار گام جدید و بلندی در غنی‌سازی حجم گسترده‌ای از متون حدیثی اهل‌سنّت برداشته تا بتواند با فراهم‌سازی بستر مطالعات تطبیقی بین‌المذاهب و ایجاد امکانات و دسترسی‌های پژوهشی به کاربران، نقشی جدید و متفاوت ایفا کند.

این نوشتار، به توضیح و معرّفی محتوای علمی این نرم‌افزار و نوآوری‌های پژوهشی آن پرداخته است.

اشاره

در آستانه میلاد با برکت امام حسین (ع) و سایر اعیاد مبارک ماه شعبان، مراسم رونمایی از نسخه دوم نرم‌افزار کتابخانه جامع احادیث شیعه و اهل‌سنّت، در تاریخ 4 اسفند 1401، در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در شهر مقدّس قم برگزار شد.

نسخه اوّل این برنامه، پیش از این، در سال 1395ش. با نام «کتابخانه احادیث فریقین» ارائه شده بود که متن کامل 21 عنوان کتاب حدیثی در 145 جلد، از منابع اولیه و معتبرِ شیعه و اهل‌سنّت را در برداشت. در نسخه جدید، متن کامل 326 عنوان کتاب و رساله در 904 جلد از مهم‌ترین مصادر روایی اهل‌سنّت و شیعه، به تفکیک مذاهب امامیه، زیدیه و اسماعیلیه تا پایان قرن پنجم، ارائه شده است.

آنچه در ادامه می‌آید، گزارشی از مراسم رونمایی از این برنامه است که در بخشی از آن، به معرّفی ویژگی‌های مهم این نرم‌افزار نیز اشاره می‌شود. میهمان ویژه این مراسم، حضرت آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر محترم حوزه‌های علمیه کشور بودند که مهم‌ترین سخنان ایشان نیز در ادامه از نظر می‌گذرد.