اشاره

مراسم رونمایی از نرم‌افزار «کتابخانه کتب مرجع - نسخه دوم» در روز پنج‌شنبه، هشتم آذر 1403 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، با حضور جمعی از طلّاب، فضلا و پژوهشگران حوزه متون مرجع و برخی مسئولان مراکز فرهنگی و پژوهشی، در قم برگزار شد.

در این جلسه، ابتداء جناب حجّت‌الاسلام والمسلمین فریدون سبحانی، مسئول پروژه کتابخانه کتب مرجع، در سخنان کوتاهی به انگیزه‌ها و اهداف تولید نرم‌افزار کتابخانه کتب مرجع پرداخت و منابع مورد استفاده در برنامه و فرایند تولید آن را توضیح داد.

در ادامه، جناب حجّت‌الاسلام والمسلمین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، با اشاره به دستاوردهای مرکز نور، به مهمّ‌ترین محصولات و تولیدات این مرکز در سکوهای رومیزی، موبایلی و وب اشاره کرد و همچنین، به برنامه‌ها و محصولات در حال توسعه نیز پرداخت.

سخنران ویژه اوّل این مراسم، جناب آقای دکتر غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، با تأکید بر اهمّیّت کتب مرجع در تحقیقات و پژوهش‌ها، به لزوم استفاده بهینه از ظرفیت‌های فراهم‌شده به واسطه دیجیتالی‌شدن منابع اشاره نمود و خاطرنشان کرد که توجّه به آسیب‌های احتمالی ناشی از فضای مجازی نیز ضروری است.

سخنران ویژه دوم، جناب حجّت‌الاسلام والمسلمین آقای رسول جعفریان، با تحسین تلاش‌های مرکز نور برای تسهیل دسترسی به منابع و متون و میراث علمی در حوزه علوم اسلامی، به بیان برخی چالش‌های موجود پیش روی محقّقان در استفاده از منابع دیجیتال و موانع بهره‌برداری بهینه از فنّاوری‌های نوین پرداخت. در پایان این جلسه، با حضور مهمانان ویژه، از نرم‌افزار «کتابخانه کتب مرجع - نسخه2» رونمایی شد.

گزارشی که در ذیل می‌آید، نگاهی است به آنچه در این مراسم رونمایی مطرح گردید و امید است مورد استفاده علاقه‌مندان قرار گیرد.

سخن نخست

هدف این نوشتار، بیان محتوا و قابلیت‌های پژوهشی نرم‌افزار «کتابخانه کتب مرجع - نسخه2» است که روز پنج‌شنبه هشتم آذرماه 1403 در مرکز نور رونمایی شد.

کتابخانه کتب مرجع نسخه دوم، در موضوع ارائه کتاب‌های مرجع در علوم اسلامی می‌باشد. نسخه یک این برنامه، به نام«فرهنگ اصطلاحات علوم» انتشار یافته بود. چون در نظر داشتیم، کتب مرجع به ترتیب، دسته‌دسته تولید شود، به همین جهت، ایده نسخه یک آن، سال 1390 مطرح گردید و خرید کتاب و مقدّمات آن نیز انجام شد. در سال 1394، محصولی به نام «فرهنگ اصطلاحات علوم» تولید شد که حاوی 97 عنوان در 157 جلد کتاب بود و اکثر قریب به اتّفاق آن منابع، در نسخه جدید هم موجود است.

با توجّه به تأخیرافتادن تولید نسخه جدید، تصمیم گرفتیم نسخه جدید، مجموعه انواع کتب مرجع را در بر داشته باشد. بدین جهت، نام آن را به «کتابخانه کتب مرجع» تغییر دادیم.