ما در میانه همین کشمکش ها زاده می شویم؛ رشد می کنیم؛ به بلوغ می رسیم؛ بزرگ می شویم، و روزی به نتیجه خواهیم رسید. تصویری که وبلاگ از نویسنده خود می دهد، بی نقص است، زیرا ما یا همانیم که هستیم یا آنچه می خواهیم باشیم. مکتوب کردن خود، این فرصت را به ما می دهد که به بررسی خود و حالات درونی خود بپردازیم. منتظر نظر این و آن ماندن، ناشیانه ترین جست وجوهای نافرجام است. در جستن و یافتن حلاوتی است که در شنیدن نیست. باید خود را یافت؛ در هر آینه ای که پیش رو دیدیم، باید نگاهی به خود بیندازیم. وبلاگ ها، آینه های شفافی هستند که می توانند درون ما را بر روی صفحه های شیشه ای بیاورند و ما را به خودمان بنمایانند. آنچه در پی می آید، تجربه های اندک و بی مقداری است که پس از یکسال گشت و گذار در وبلاگستان فارسی، بهره این قلم شده است.
گستره وبلاگ ها
از جذابیت های وبلاگ شهر این است که نویسندگان و مخاطبان ناشناخته، از هر کشور، شهر یا دیاری، حتی خانه ای، می توانند به نوع جدیدی از ارتباط، تعامل و گردهمایی، در فضایی غیر رسمی جان ببخشند. بی شک گسترش شتابنده این رسانه، طی دو سال اخیر، به اوج خود رسیده، و بی وقفه به سوی خلق جهانی دیگر پیش می رود. آیا وبلاگستان، آن مقدار بها و بقا دارد که بر اراده حافظ در بیت زیر صحه گذارد؟
آدمی در عالم خاکی نمی آید به دست عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی
وقتی تیم برنزلی، نخستین وبلاگ را در http://info.cern.chساخت، شاید هیچ کس تصور نمی کرد که روزی این آرزوی خام (در سال 1996میلادی) به تکثیر بی سابقه وبلاگ های تک یاخته ای در جهان اینترنت منجر شود و محیطی به بزرگی وبلاگستان را پدید آورد که در نهایت به ایجاد محیط و فضایی متفاوت و قدرتمند انجامد.(1) سال 1999 م، با شروع سرویس دهی های رایگان و ارزان قیمت سرورهای مادر، برای ساخت وبلاگ و دعوت از نویسندگان بزرگ، وبلاگ خود را برای حضوری فعال، پویا و انقلابی در کاغذهای شیشه ای آماده کرد و تا کنون نیز سیر صعودی و شگفت آور خود را تا ارتفاعات بلند چند ده میلیونی ادامه می دهد. در سال 2000 م، بیش از 1000 وبلاگ و در اواسط سال 2002 بیش از نیم میلیون، و سال 2005 بیش از 17/5 میلیون وبلاگ، فقط در خاورمیانه ساخته شد. اکنون در هر 40 ثانیه، یک وبلاگ ساخته می شود. یعنی در هر ماه 60 هزار وبلاگ به آمار جمعیتی وبلاگستان افزوده می شود.(2)
این آمار، عجیب و شگفت انگیز است، زیرا کمتر پدیده مدرنی را می توان یافت که با این سرعت و حجم گسترش یابد و هیچ گونه مرزی را نشناسد. آری بسیاری وبلاگ هایی که ثبت می شوند، عمری به درازی چند روز و حتی گاه به اندازه چند ثانیه دارند و میان زمان ثبت و مرگ آنها، فاصله چندانی نیست؛ اما اگر از هر 1000 وبلاگ، تنها یکی از آنها به اندازه یک سال عمر کند، باز می توان گفت که با جهان شلوغ و پر سر و صدایی رو به رو هستیم.(3)
وبلاگ ها مانند بریده هایی از روزنامه ها، مدخل هایی از دائرةالمعارف ها، خبرهای روزمره سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، طنزهای شیرین و تلخ، و ...هستند که بی محدودیت در بیان و گفتار، هر لحظه بر تعداد صفحات بی شمار آنها افزوده می شود. دید و بازدیدها (blogrolling)در محیط وبلاگستان، یا قرار دادن لینک های تخصصی و... پدید آمدن یک جامعه ارتباطی وسیع، متنوع و متراکم را در پی داشته است که زمان ثبت اطلاعات جدید در آن، از صدم ثانیه تجاوز نمی کند. (4)
بزرگ ترین کارکرد عینی وبلاگ ها، تبادل سریع اطلاعات خبری یا تحلیلی، میان شهروندان دهکده جهانی است.
بدین ترتیب، جهانی دیگر ساخته شده است که در آن، همه در حضور یک دیگر می گویند، می نویسند، می خوانند، می شنوند، می خندند، می گریند و اندیشه های خود را بی هیچ نشانی، برای هم پست می کنند.
از طرفی، وبلاگ ها کتاب ها، مقالات، روزنامه ها، مجلات یا شبنامه های ثبت نشده ای هستند که می توانند جریانی را به راه بیندازند یا موجی را از خروش بیفکنند. در مدت کوتاه پنج ساله ای که وبلاگستان، دروازه های خود را به روی ایرانیان گشوده است، اذهان بسیاری ساخته و پرداخته شده اند؛ چنان که دل های فراوانی نیز قالبی دیگر پذیرفته اند.
ناگفته نماند که هر وبلاگی، جدا از آنکه شخصی، گروهی، تخصصی یا موضوعی باشد، آثاری می آفریند که منفی یا مثبت بودن آنها، بیشتر منشأ فاعلی دارد تا فعلی؛ یعنی قابلیت ها و گرایش های درونی کاربر، در سمت و سوی این آثار، بسیار مؤثر است. بدین رو، دور از آبادی نیست اگر بگوییم، وبلاگ و اینترنت، همچون باران است که در شوره زار خس می رویاند و در باغ گل.
توصیه های نخستین
وبلاگ، پاره هایی از دانش ها و دانسته های نویسنده است که شخصیت او را به مخاطب می شناساند و چیزی جدا از نویسنده خود نیز نخواهد بود. ارتباطات وبلاگی هم، می تواند یک سویه یا چند سویه باشد.
ارتباطات تک سویه، تقریباً چیزی شبیه یک سخنرانی است که در آن، وبلاگ نویس مطالب خود را بیان می کند و منتظر عکس العمل خواننده نمی نشیند. او فقط اطلاعات، دل گویه ها و دل نوشته های خود را مکتوب می کند. این نوع وبلاگ ها، اگر چه می توانند تخصصی باشند، اما فقط گوینده اند و بس. چنین صفحاتی که بیشتر شبیه دفترچه های یادداشت یا خاطرات شخصی اند، با همه سادگی و روانی، می توانند به مدد نکته سنجی های نغز و پر محتوای خود، در جذب مخاطب توفیقات بسیار یابند. نمونه های فراوانی از این گونه وبلاگ ها را می توان در میان وبلاگستان سراغ کرد و درباره هر یک به تفصیل سخن گفت.
در وبلاگ های شخصی، توجه به چند نکته حائز اهمیت است:
در درجه نخست، سعی کنید مطالب دست اولی برای ارائه داشته باشید؛ هیچ وقت مطالب را از جایی کپی نکنید؛ سعی کنید نوشته ها ابتکار و نوع آوری خودتان باشد؛ به دنبال حرف های تازه باشید که خریدار داشته باشد؛ اگر مطلب جدیدی ندارید، حداقل خوب اطلاع رسانی کنید؛ با زبان ساده و همه فهم بنویسید؛ اگر موضوع جدیدی برای ارائه ندارید، مطالب را با یک نگاه جدید بنویسید تا خواننده به خواندن ترغیب شود، حجم وبلاگتان را طوری تنظیم کنید که حداکثر حجم آن بیش از 100 کیلو بایت نباشد و از تمام حجم صفحه، مناسب و بهینه استفاده کنید. البته با بوک مارک کردن مطالب، می توانید محدودیت وبلاگ را به شکلی اصولی و منطقی حل کنید.(5)
وبلاگ های گروهی
گاه وبلاگ ها، از قائم به فرد بودن، بیرون آمده، نویسندگان متعددی را سرویس می دهند. این نوع وبلاگ ها که از مزیت چند صدایی برخوردارند، گاه باز تاباندن دیدگاه های مختلف را به عهده دارد. در واقع این وبلاگ ها می توانند همایش و گفتمان کوچکی باشند که بر محور تنوع و تکثیر می گردند. دیدگاه ها در این گروه وبلاگ ها، به زاویه دید مشخصی محدود نیست و جایی هم برای مخالفت یا تأیید نظرات دیگران وجود دارد. وبلاگ هایی که دروازه های خود را به روی نویسندگان متعدد باز می گذارند، می توانند به صورت خانوادگی، یا گروه دوستان در یک منطقه یا شهر، یا دانشگاه، یا حتی چند شهر و چند انجمن ایجاد شوند. با ثبت لینک نیز می توانند، گستره فعالیت گروه را بالا ببرند، و با ارائه مطالب به روز، می توانند جاذبه های وبلاگ خود را برای دید و بازدیدهای گاه و بی گاه، افزایش دهند. (6)
وبلاگ های موضوعی و تخصصی
این نوع وبلاگ ها، هر چند برای گروه کمتر و محدودتری از خوانندگان جذابیت دارد؛ اما فواید عمیق تر و مداوم تری دارند، زیرا خوانندگان بسیاری دوست دارند که برای بالا بردن اطلاعات عمومی خود، مطالبی برگزیده و چیکیده را در یک صفحه ببینند و بخوانند تا دیگر برای به دست آوردن این مطالب برگزیده چندین روزنامه، مقاله، کتاب و نوار را بازیابی نکنند.
در نوشتن این گونه وبلاگ ها مهارت های شخصی و فنی اهمیت بسیاری دارد. علاوه بر این، با تبدیل وبلاگ به یک رسانه تعاملی، کمک بزرگی به افزایش بازدید کنندگان آن می شود. هدفمند بودن و تداوم بر حرکت در یک مسیر مشخص، چراغ راه را به روی خوانندگان وبلاگ روشن خواهد کرد. در چنین فضاهایی که خواننده تنها به قصد استطلاع و جمع آوری مستندات بدانها مراجعه می کند، باید از شعار دادن پرهیخت و نظم و انسجام نوشته ها را رعایت کرد. نیز ضرورت دارد که از طریق لینک یا هر راه ممکن دیگر، وبلاگ را با محیطهای دیگر اینترنت مرتبط کرد تا کاربر با مراجعه به چنین وبلاگی، در بن بست قرار نگیرد و سایر مراکز مرتبط با تحقیق خود را در همان جا بیابد. لینک ها، میان برهایی است که راه را برای سفر به هر نقطه دیگر در اینترنت و وبلاگستان هموار می کند.
هر وبلاگ می تواند، ترمینالی برای مسافرت وب گرد به سایت ها، وبلاگ ها، و دیگر مناطق اینترنت باشد. لینک ها آدرس هایی هستند که کلیک بر روی آنها، ما را به فضاها و سرزمین های دیگری در جهان پهناور اینترنت منتقل می کند. اگر پاورقی ها در نشریات سنتی، فقط آدرس نشان می دهند، لینک ها اصل مأخذ و منبع را پیش روی شما ظاهر می کنند. (7)
کارآمدی
برای کارآمد کردن انواع وبلاگ ها، باید با خصیصه های ارزشمند و قابل توجه وبلاگ ها آشنا شویم، تا بتوانیم روی صفحات شیشه ای، خود را به ثبت زمان برسانیم:
1. سادگی و روانی متن:
بی تکلف نوشتن در فهم آسان مطالب عرضه شده برای کاربران بسیار مؤثر است.
2. پرداختن به موضوعی خاص:
وقتی به ارائه موضوع خاصی می پردازید، در اصل، کاربر را از سر در گمی بیرون می آورید.این سخن، با تنوع داشتن مطالب در تضاد نیست؛ تنوع می تواند از جاذبه های دیگر وبلاگ باشد.
3. عرضه متون معتبر:
مطالبی که با استناد به متون معتبر نوشته می شوند، باید موجز و رسا باشند تا به اطاله بی مورد کلام نینجامند. گفتارهای وبلاگی، هر قدر کوتاه تر و ساده تر باشند، در خوانندگان رغبت بیشتری ایجاد می کنند.
4. ارائه لینک های معتبر:
هر وبلاگ می تواند، فضای مناسبی برای توضیح و تکمیل نوشته ها باشد. لینک ها بی اینکه هیچ حجمی را پر کنند، این کار را ممکن ساخته اند.
5. نوآوری در طرح مباحث:
وجود خلاقیت و نوآوری در ارائه مطالب، به صورت سمعی، بصری و نوشتاری، از دیگر ویژگی هایی است که می تواند دکوراسیونی زیبایی را برای وبلاگ فراهم سازد.
همچنین هر وبلاگ نویسی باید بداند که کاستی ها و معایب موجود در وبلاگ، به حیثیت وبلاگ و نویسنده آن لطمه زده و نویسندگان وبلاگ باید این گونه موارد را مد نظر داشته باشند؛ مواردی مانند:
- - عدم مستندسازی مطالب، به خصوص در وبلاگ های موضوعی و تخصصی.
- - بی توجهی به قابلیت های بصری و هنری؛
- - ارائه متون خام؛ نظم، دسته بندی و تیترگذاری، به وبلاگ ارزش می بخشد و بسیار رغبت افزاست.
- - دروغسالاری؛ بسیار مهم است که خواننده بداند، با نویسندهایی صادق و درد آشنا روبه روست که به انگیزه های نفسانی یا جناحی نمی نویسند. نویسندهایی که صداقت را پیشه خود نمی کنند، اندک اندک شناخته و طرد می شوند.
- - شعارزدگی و پوپولیسم گرایی؛ وبلاگ ها محل مناسبی برای آب کردن کالاهای نامرغوب نیست؛ گرچه گروهی بتوانند، در کوتاه مدت، متاع های خود را عرضه کنند؛ اما در دراز مدت تنها کسانی باقی می مانند که از روش های استدلالی و منطقی تر استفاده می کنند. (8)
- - زیاده گویی یا درازنویسی؛ کم گفتن و گزیده گویی حضور خوانندگان را دوام می بخشد.
- - غلطهای نگارشی و تایپی.
- - ارائه مطالب بی ارتباط و طومارنویسی.
- - استفاده از قلم های نامناسب و غیراستاندارد در فضای وبلاگ.
- - فاصله های ناهماهنگ میان پستها؛ نویسندگان وبلاگستان، می کوشند زمانی را که میان هر پست می گذارند، تقریباً یکسان باشد. از این رو، وبلاگ خود را مثلا هر هفته یا هر ده روز یا هر دو هفته و حداکثر ماهانه، به طور مرتب به روز می کنند. (9)
پی نوشت ها:
