نکته شایان ذکر در ابتدای بحث، این است که پیج رنکِ گوگل و رتبه الکسا، اگرچه دارای عناصری هستند که با استفاده از آن عناصر و محاسبه ای که روی آنها اعمال می شود، تعیین می شوند، اما در مورد تأثیر دقیق هر کدام از این عناصر، ابهاماتی وجود دارد. گویی که الگوریتم دقیق محاسبه پیج رنک و رتبه الکسا، باید مخفی باقی بماند. با توجه به اینکه نمونه های متعددی از سوء استفاده پایگاه های تبلیغاتی و حتی از این الگوریتم ها، به ویژه در کشور ما بسیار رخ داده و می دهد، بدیهی و شاید بهتر است که الگوریتم ها مخفی باشند و هرازگاهی، با توجه به مقتضیات، تغییراتی در آنها رخ دهد. با وجود این، در نهایت می توان عناصر و ویژگی هایی را شناسایی کرد که همیشه از اهمیت برخوردار هستند؛ هرچند ارزش دقیق و میزان تأثیر آنها را ندانیم. در ادامه، به تعدادی از این عناصر و ویژگی ها اشاره می شود.
ویژگی های پایگاه مطلوب
1. تهیه محتوای خوب و مناسب
به نظر من، در کنار تمام ویژگی هایی که برای یک پایگاه یا وبلاگ می شود برشمرد، مهم ترین مطلب این است که محتوای خوبی برای آن تهیه کرد. اگر محتوای پایگاه ما خوب، مناسب و متناسب با جست وجوی کاربران باشد، احتمال مراجعه مجدد کاربران به وب ما بالا می رود. به علاوه، مطمئن باشید کاربران هنگام مرور نتایج، وبلاگ خوب، متوسط و بد را تشخیص می دهند. تهیه محتوای خوب، البته، خود تحت تأثیر موارد دیگری است؛ مثلاً هدف از راه اندازی وبلاگ یا پایگاه و میزان زمانی که صرف تهیه محتوا می شود، تأثیر بسیاری بر تناسب و کیفیت محتوا دارد. پیشنهاد می کنم، حتی اگر پایگاهی دارید که مثلاً به دلیل ارائهٔ خدمات بازرگانی خاص به محتوای چندانی نیاز ندارد، باز هم توضیحات مناسبی دربارهٔ محصولات و نوع فعالیتی که دارید، در وب درج کنید. برای درج این محتوا، بهترین راه این است که خود دست به قلم ببریم و جدّاً از کپی مطالب پایگاه های دیگر پرهیز کنیم. شاید به دلیل رواج بیش از حد کپی برداری، این کار عادی شده باشد؛ اما هم از لحاظ اخلاقی، کار پسندیده ای نیست و هم احتمال تعقیب قانونی وجود دارد.
2. استفاده از متاتگ های مناسب
متاتگ ها(4)، یکی از بهترین ابزارهای پایگاه ها برای معرفی خودشان به موتورهای جست وجو هستند. متاتگ های عنوان(5)، کلیدواژه ها(6) و توصیف(7) را حتماً با عبارات مناسب پُر کنیم. درباره «عبارات مناسب» در ادامه توضیح خواهم داد. تگ های داخل متن هم، به ویژه برای کسانی که پایگاه دارند، قابلیت تنظیم و تأثیر خوبی دارد؛ برای مثال، بررسی کلمه ای که با استفاده از تگ هدینگ (h1) درج شده، برای موتورهای جست وجو از متن بدون تگ، به مراتب اولویت بیشتری دارد. برای کسانی که وبلاگ می نویسند نیز استفاده از عنوان برای هر مطلب، در کادری که برای درج عنوان تعبیه شده، راهکار بسیار مؤثری است.
3. همانند کاربران فکرکردن هنگام انتخاب عبارت
برای روشن شدن این مطلب، کافی است به مثال زیر توجه کنید. پایگاه یا وبلاگ ما دربارهٔ تاریخ ایران در دورهٔ صفویه فعالیت می کند. کاربران درباره موضوعات مختلفی مانند: معماری، هنر، حکومت، پادشاهان و دیگر ویژگی های دورهٔ صفوی جست وجو می کنند. برای انتخاب عنوان، کلیدواژه ها و توصیف پایگاه که برای کاربران قابل مشاهده نیست و موتور جست وجو آن را می خواند، بهتر است به طور جداگانه، دوره صفویه را در ترکیب های مختلف بیاوریم: «معماری صفویه»، «معماری دوره صفویه»، «هنر صفویه» و دیگر عبارت هایی که کاربران مورد جست وجو قرار می دهند. در نتیجه، جست وجوی کاربران در موضوعات مختلف دوره صفویه در وب ما، دارای پاسخ خواهد بود. درون محتوای وب که برای کاربران قابل مشاهده است هم از واژه هایی استفاده کنیم که برای کاربران شناخته شده تر هستند؛ برای مثال، اگر قرار است مطلبی با عنوان «وب دیزاین» (Design) درج کنیم، به یاد داشته باشیم که کاربران این مطلب را با عنوان «طراحی وب» جست وجو می کنند؛ حتی می توانیم از پرسش هایی که کاربران در موتورهای جست وجو وارد می کنند نیز در محتوا استفاده کنیم؛ برای مثال، در بالای مطلبی که دربارهٔ اتانازی درج می کنیم، عبارت «اتانازی چیست» را درج کنیم و در محتوای آن، عبارت «معنای اتانازی» را به کار ببریم.
4. ثبت پایگاه خود در راهنماهای وبی
گوگل، یاهو و چندین پایگاه معتبر دیگر، دارای راهنما هستند. علاوه بر اینها، پایگاه هایی هم هستند که راهنمای تخصصی به شمار می روند؛ یعنی پایگاه های مختلف را در یک حوزه موضوعی مشخص، ثبت و سازماندهی می کنند. اینکه وب ما در این راهنماها وجود داشته باشد، برای موتورهای جست وجو اهمیت دارد. البته ثبت وب در این راهنماها، همیشه هم آسان نیست؛ زیرا اگر محتوای بین المللی و به زبان انگلیسی نداشته باشیم، انجام این کار، دشوار است. به هر حال، اگر محتوای قابل توجهی دارید، ثبت در راهنماها، یکی از بهترین کارهایی است که می توانیم در حق وب خود انجام دهیم.
5. دریافت پیوند از پایگاه های معتبر
یکی از مهم ترین عناصر مؤثر در پیج رنک، رتبه الکسا و جست وجوپذیری وب، پیوندهای آن وب است. در اینجا به پیوندی اشاره می کنیم که توسط پایگاه های دیگر به وب شما ایجاد می شود. هرچه پایگاه هایی که وب ما را لینک کرده اند، معتبرتر باشند و البته تعداد آنها نیز بیشتر باشد، جست وجوپذیری وب ما بهتر و بیشتر می شود.
6. درج نشانی وب در امضای ایمیل خود
با توجه به اینکه ممکن است در طول روز با اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف مکاتبه ایمیلی داشته باشیم، بهتر است هم برای شناساندن خود به دیگران و هم برای ارتقای سئو، نشانی وب خود را در امضای خویش درج کنیم. البته، واضح است که منظور ایمیل مرتبط با پایگاه ماست. درج وب شخصی یا تجاری در نشانی ایمیل سازمانی، نه تنها برای ما چندان سودمند نیست، بلکه ممکن است دردسرساز هم باشد.
7. تبادل نمودن پیوند
یکی از پربسامدترین تلاش های مدیران وب برای ارتقای سئو، تبادل پیوند (لینک) است. تبادل پیوند، معمولاً برای پایگاه های هم رده رخ می دهد. وب های باکیفیت تر، تمایل چندانی به تبادل پیوند ندارد و وب های کم کیفیت هم، ارزش پیوند ندارد. به نظر می رسد، در چند ماه گذشته، موتورهای جست وجو ترتیبی اتخاذ کرده اند که تبادل پیوندهای دوطرفه تأثیر چندانی نداشته باشند و از تبادل پیوند سه طرفه استفاده می کنند. به نظر نگارنده، شاید از میزان تأثیر پیوندهای دوطرفه کم شده باشد، اما همچنان تأثیرگذار هستند. با این حال، پیوند سه طرفه در حال حاضر، تأثیر بیشتری دارد و اگر امکانش وجود داشته باشد، بهتر است پیوند سه طرفه برقرار کنیم.
8. پیونددادن به پایگاه های باکیفیت تر
یکی از مواردی که به تازگی روی آن تأکید می شود، این است که اگر به پایگاه های کم کیفیت از وب خود پیوند ایجاد کنیم، بر جست وجوپذیری وب ما تأثیر منفی خواهد داشت و اگر پایگاه های باکیفیت تر از وب خود را پیوند دهیم، بر سئوی وب ما تأثیر مثبت خواهد داشت. البته تأثیر این مورد، نباید خیلی چشمگیر باشد؛ اما کار دشواری نیست و به انجام دادنش می ارزد.
9. بررسی و به روزرسانی پیوندهای وب خود
با توجه به ماهیت پویای وب، امکان از بین رفتن نشانی های اینترنتی، تغییرکردن و سوء استفاده فرصت طلبان از این مورد وجود دارد. پس، بهتر است پیوندهایی را که به صفحات دیگر داریم، هرچند ماه یک بار بررسی کنیم که پیوند مرده(8) یا پیوند جعلی در وب خود نداشته باشیم. منظور از پیوند مرده، پایگاهی است که دیگر وجود ندارد و مراد از پیوند جعلی، حالتی است که یک وب تعطیل شده و در فاصلهٔ کوتاهی شخص یا گروه دیگری از تعطیلی آن استفاده و گاهی سوء استفاده می کنند و نشانی آن وب را برای خود انتخاب می کند؛ به این ترتیب، صاحب پایگاهی شده که احتمالاً پیوندهای قابل توجهی در وب های دیگر دارد. بررسی پیوندها، کار چندان سخت و زمان گیری نیست.
10. مدیریت نامی که پایگاه های دیگر ما را با آن نام لینک داده اند
اینکه با چه واژه یا عبارتی به وب ما پیوند داده شود، پُراهمیت است. پیوندهای خود را در پایگاه های دیگر بررسی کنیم و در تعامل با مدیران آنها، سعی کنیم متناسب ترین نام ها در توصیف وب ما استفاده شود.
11. درج پیوند وب خود هنگام ثبت نظر در وبلاگ ها و پایگاه ها
بسیاری از مدیران وبی که به ارتقای سئوی وب خود فکر می کنند، از نظر گذاشتن و درج پیوند خود در پایگاه ها و وبلاگ های دیگر استفاده می کنند. هرچه این پایگاه ها و وبلاگ ها معتبرتر باشند، تأثیر بیشتری دارند.
12. ورود به وب از طریق موتورهای جست وجو
این کار باعث می شود که در درجهٔ اول جایگاه وب خود را هنگام جست وجوی کاربران بشناسیم، کم و زیادشدن رتبه آن را هنگام جست وجو تشخیص دهیم و در عمل، سهم کوچکی در بالا رفتن سئوی آن داشته باشیم. اگر تمامی همکارانی که با ما در وب مشارکت می کنند، به جای درج نشانی در آدرس بار مرورگر، در یک موتور جست وجو مثل گوگل با کلیدواژه های مرتبط جست وجو انجام دهند و از طریق نتایج بازیابی شده وارد پایگاه شوند، تأثیر بیشتری بر سئوی وب ما خواهد داشت.
13. درج کلیدواژه های مربوط به وب خود با استفاده از گوگل آلرت
با استفاده از ابزار گوگل آلرت(9)، می توانیم هر بار که کلیدواژه ها یا نام های مربوط به پایگاه ما در اینترنت تولید می شود، از آن مطلع شویم. این پی گیری می تواند به ما نشان دهد که کدام فعالیت ما مورد استقبال قرار گرفته و چه کسانی تمایل به استفاده و بازنشر محتوا و ایجاد پیوند به وب ما را دارند.
14. آسان سازی بازنشر مطالب وب در شبکه های اجتماعی
تقریباً برای تمامی مدیران پایگاه های اینترنتی، تأثیر شبکه های اجتماعی در بهینه سازی جست وجوپذیری آشکار است. برای آسان سازی بازنشر مطالب خود در شبکه های اجتماعی، اگر امکانش را داریم، باید در ابتدا یا انتهای مطالب خویش از آیکن های بازنشر استفاده کنیم.
15. انتشار پیوند پایگاه خود در شبکه های اجتماعی
اگر عضو شبکه های اجتماعی خارجی و داخلی هستیم، ابزار خوبی برای تبلیغ وب در اختیار داریم. می توانیم این بازنشر را از تمامی دوستان و همکارانمان نیز بخواهیم تا تأثیر بیشتری در جذب مخاطلب و بیننده(10) از پایگاه خود داشته باشد.
16. تهیه نقشه
اگر امکانش را داریم، برای وب خود نقشه ای ترسیم کنیم و آن را در پایگاه قرار دهیم. با توجه به اینکه موتورهای جست وجو نقشهٔ پایگاه ها را مورد جست وجو قرار می دهند، می توان گفت این نقشه، کمک خوبی به جست وجوپذیری وب ما می کند.
17. فعالیت در گروه های بحث تخصصی
با انتشار پیوند وب خود در گروه های بحث تخصصی، کاربران خوبی پیدا می کنیم؛ کاربرانی که پیوسته از وب ما بازدید می کنند و نیازهای تخصصی خود را از این طریق برطرف می کنند.
18. معرفی مسئولان و همکاران پایگاه
سعی کنیم کاربران را با سوابق، قابلیت ها و توانایی های همکاران آشنا کنیم. این معرفی، برای کاربرانی که با نام همکارانمان جست وجویی در وب ترتیب داده اند نیز مناسب خواهد بود. البته ماهیت بعضی از فعالیت ها حکم می کند که هویت برخی همکاران چندان علنی نشود.
19. استفاده از ویژگی فیدخوان ها
برای کاربرانی که به پایگاه ما مراجعه مکرر دارند، این امکان را فراهم کنیم که از طریق فیدها از به روزرسانی وب ما مطلع شوند.
20. به روزرسانی همیشگی وب خود
با توجه به میزان محتوای قابل ارائه در وب خود، بازه به روزرسانی منظمی برای آن در نظر بگیریم؛ یعنی به طور مثال، اگر سه مطلب برای انتشار داریم، آن را در سه مرتبه به فاصله مثلاً پنج روز منتشر کنیم، نه اینکه هر سه را هم زمان منتشر کنیم و وب ما در طول یک ماه به روز نشود.
21. استفاده از ابزارهای تحلیل پایگاه
استفاده از این ابزارها، حتی از نوع رایگان و داخلی اش، باعث می شود از میزان بازدید و شیوه ورود کاربران و همچنین از کلیدواژه هایی که باعث شده به پایگاه ما هدایت شوند، مطلع شویم و برای ارتقای سئو، بر مبنای این اطلاعات برنامه ریزی کنیم.
22. استفاده از متن به جای تصویر در بخش های اصلی پایگاه
استفاده از آیکن های عکسی به جای گزینه های متنی، در همان حال که گاهی به زیبایی وب کمک می کند، می تواند دست کم دو ضرر داشته باشد: اول اینکه رایانه هایی که به هر دلیلی امکان نمایش عکس ندارند، با پایگاه ناقص روبه رو می شوند و دوم اینکه جست وجوپذیری پایگاه شما کاهش پیدا می کند. بهتر است، برای هر گزینه در منو یا متن پایگاه که فکر می کنیم می توانیم از آیکن های عکسی استفاده نماییم، از یک متن هم استفاده کنیم تا زیبایی و کاربردپذیری گزینه ها نیز مد نظر قرار گرفته باشد.
23. اصلاح ساختار پایگاه برای جست وجوپذیری
اگر پایگاه ما به گونه ای طراحی شده که امکان درج محتوا وجود ندارد یا به دلیل فنی و ساختاری، جست وجوپذیری آن کاهش پیدا می کند، نباید اصلاح ساختار یا معماری پایگاه خود را فراموش کنیم.
24. توجه به زبان جست وجو
در صورتی که کاربران کلیدواژه های پایگاه ما را به زبان های دیگر، مانند انگلیسی یا عربی جست وجو می کنند، از واردکردن کلیدواژه های معادل در متاتگ ها و متن پایگاه خود غفلت نکنیم.
25. تشویق کاربران به مشارکت در وب خود
بسیاری از پایگاه ها با عضوگیری، راه اندازی بحث، برگزاری مسابقه و فعالیت های مشارکتی دیگر، سعی می کنند کاربران ثابت و پرفعالیتی برای خود جذب کنند. در صورتی که امکان فنی و زمانش را داریم، فعالیت هایی برای جذب کاربران و مشارکت آنها ترتیب دهیم.
26. نگه داشتن کاربر در پایگاه از طریق نوع طراحی
می توانیم با استفاده از درج مطلب در لینک «ادامه مطلب» این کار را انجام دهیم و یا به نوعی، کاربران را یک یا دو کلیک از مقصد اصلی شان دور کنیم تا مجبور شوند بیشتر در وب ما حضور داشته باشند. البته این کار، از دو لحاظ شاید خیلی جالب نباشد: یکی، از لحاظ اصول طراحی که همیشه کوتاه ترین و سریع ترین مسیر را برای کاربران توصیه می کند و دیگری، از بُعد اخلاقی در هدردادن وقت کاربر؛ اما تجربه نشان داده که با یکی دو کلیک نه وقت کاربر چندان تلف می شود و نه از ادامه جست وجویش در پایگاه ما پشیمان می شود. به هر حال، در صورتی که مطلب باکیفیت تولید می کنیم، نیاز داریم که در معرض دید باشیم.
پی نوشت ها:
منابع:
