ره آورد نور

محتوای برنامه

کتاب های موجود در نور الفقاهة 3 شامل عناوین ذیل است:

الف. متون اصلی

1. فرائد الاصول، 2 جلد، شیخ مرتضی انصاری (متوفای 1281 ه .ق). این اثر یکی از مهم ترین کتب درسی حوزه های علمیه در زمینه اصول فقه است که تا به حال شروح و تعلیقه های بسیاری بر آن نگاشته شده است.
2. کفایة الاصول، 1 جلد، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی (1255 - 1329 ه .ق). این کتاب یک دوره کامل علم اصول فقه است که با عباراتی مختصر و موجز به ارائه دقیق و علمی مباحث این علم پرداخته است.
3. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، 10 جلد، شهید ثانی (متوفای 966 ه .ق). اثر یادشده از بهترین شروح موجود بر کتاب اللمعة الدمشقیة تألیف شهید اوّل است که دربردارنده یک دوره نیمه استدلالی فقه امامیه است و به واقع، از بهترین شروح مزجی فقه شیعه به شمار می رود.
4. کتاب المکاسب، 3 جلد، شیخ مرتضی انصاری (متوفای 1281 ه .ق). مکاسب که در زمره کتب فقه استدلالی محسوب می گردد، از آثار مهم این فقیه بنام شیعی است.
5. العروة الوثقی، 2 جلد، سید محمد کاظم طباطبائی یزدی. این کتاب از جمله آثاری است که با نگاهی دقیق و موشکافانه مسائل فقهی را عرضه داشته است و از جایگاهی والا در میان کتب فقهی برخوردار است.
6. مستمسک العروة الوثقی، 14 جلد، سید محسن طباطبائی حکیم. اثر مزبور که یکی از مهم ترین متون فتوایی فقه شیعه را دربردارد، نقش به سزایی در پژوهشهای فقهی ایفا می کند.

ب. فرهنگ اصطلاحات

1. الحدود و الحقائق، 1 جلد، علی بن حسین موسوی شریف مرتضی.
2. المصطلحات الفقهیة، 1 جلد، میرزا علی مشکینی.
3. القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً، 1 جلد، ابو حبیب سعدی.
4. الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة، 1 جلد، یاسین عیسی.
5. معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیة، 3 جلد، عبد الرحمان محمود.
6. اصطلاحات الاصول، 1 جلد، میرزا علی مشکینی

ج - لغت نامه

1. کتاب العین، 8 جلد، خلیل بن احمد فراهیدی.
2. لسان العرب، 15 جلد، ابن منظور.
3. مجمع البحرین، 6 جلد، فخرالدین طریحی.

امکانات برنامه

قابلیت های اصلی این برنامه در دو معجم لفظی و موضوعی ارائه شده است:

الف) معجم موضوعی

معجم موضوعی، مشتمل بر امکانات متعددی است که در بخش های گوناگون برنامه قابل دستیابی هستند. این امکانات عبارت اند از:

1. کلیدواژه

بخش کلیدواژه، شامل دو قسمت کلیدواژه و ریشه است. در قسمت «کلیدواژه»، فهرست کلیدواژه ها شامل کلیدواژه های اصلی، مترادفات و الفاظ مشترک فعال است و از چهار طریق ترتیب الفبایی، تعداد نمایه، تعداد موضوعات و مراحلِ وصول از کلیدواژه به موضوع قابل تنظیم است.

قابلیت مرتبط محض، از دیگر امکانات این قسمت است که به وسیله آن، مجموع مرتبطات یک واژه به فهرست کلیدواژه های اصلی اضافه می شود. ضمن اینکه طریق گزینه پنجره مرتبطات می توان کلیدواژه های اصلی مرتبط با کلیدواژه جاری را در پنجره های جداگانه مشاهده کرد.

یکی از راه های گسترده کردن محدوده پاسخها در هنگام تحقیق، جست و جو از طریق کلیدواژه های هم خانواده است. با استفاده از امکانات موجود در قسمت »ریشه» می توان به تمامی کلیدواژه های مشتق دسترسی پیدا کرد و جواب های مربوط به آن را مشاهده نمود. به منظور بالا بردن سرعت قابلیت ترکیب بین ریشه ها، کلیدواژه های اَعلام اشخاص و کتب نیز به فهرست ریشه ها افزوده شده اند.

2. نمایه

بخش نمایه دارای دو قسمت اصلی با کارایی های متفاوت است؛ در قسمت «نمایه»، فهرستی از نمایه به ترتیب الفبایی ارائه شده است که به وسیله برگه «فهرست منتخب» می توان فهرستی از نمایه های دلخواه را فراهم ساخت و تحقیقات خود را در مورد آن ها سامان بخشید.

اما در قسمت «کلمات نمایه»، فهرستی از کلمات تشکیل دهنده نمایه ها مشاهده می شود که به ترتیب حروف الفبا چیده شده اند و می توان آن ها را بر مبنای تعداد نمایه ها مرتب کرد و با انتخاب هر نمایه، به نمایه یا نمایه های مرتبط با آن نیز دست یافت.

3. موضوع

این بخش نیز دارای دو قسمت اصلی است؛ در قسمت »موضوع»، موضوعات کتاب انتخابی به ترتیب حروف الفبای عربی یا براساس تعداد فیشهای هر موضوع فهرست شده اند. فیشهای موجود، طبق موضوع به پنج دسته، عادی، خطوط کلی، مطالب کلیدی، استنباطات و استطرادیات تقسیم شده است. برگه «فهرست منتخب» نیز امکان تهیه فهرستی از موضوعات با ویژگیهای مورد نظر را در اختیار کاربر می نهد.

اما در قسمت «کلمات موضوع»، فهرستی از کلمات تشکیل دهنده موضوعات فیش ها قابل دستیابی است. در حالت اوّلیه، این فهرست به ترتیب حروف الفبا مرتب گردیده و در آن، امکان چینش کلمات براساس تعداد موضوعهای هر کلمه وجود دارد.

4. نشانی

در این بخش، فهرستی از فیشهای تحقیقاتی به همراه شماره، عنوان، عناوین سرفصل و نشانی هر فیش قابل مشاهده است. ضمن اینکه فهرست نمایه ها و کلیدواژه های هر فیش به طور جداگانه در دسترس پژوهشگر قرار دارد.

ویژگی دیگری که در بخش نشانی ارائه شده، امکان انتقال به بخش «پژوهش» و دستیابی به متن مربوط به فیش جاری است. که در آنجا می توان از امکاناتی چون: پاسخ بعدی، پاسخ قبلی و نمایش کتاب انتخابی نیز بهره مند گردید.

5. پژوهش

این بخش، جهت به سامان رساندن تحقیقات در قسمتهای مختلف برنامه، در نظر گرفته شده است. از این رو، از جمله کاربردی ترین و مهم ترین قابلیت های برنامه به شمار می آید. گفتنی است در دیگر بخش های اصلی، یعنی کلیدواژه، نمایه، موضوع، نشانی، نمایش و جست و جو گزینه های متعددی، مانند کلیدواژه، نمایه، موضوع، نشانی و متن گنجانده شده که از طریق آن ها می توان به بخش پژوهش منتقل شد و روند تحقیقات را در آنجا ادامه داد.

ب. معجم لفظی

امکانات معجم لفظی این لوح فشرده عبارت است از: نمایش، جست و جو و فرهنگ نامه.

1. نمایش

فهرستی از مجلدات کتاب انتخابی به همراه متن کتاب، در این بخش عرضه گردیده است و کاربر می تواند از قابلیت گزینش، جلد و صفحه مورد نظر از راه های مختلف بهره مند شود؛ به طوری که با انتخاب شماره جلد دل خواه به ابتدای آن جلد کتاب منتقل می گردد و با درج صفحه مورد نظر، متن نمایش به اوّل همان صفحه از جلد جاری انتقال می یابد. از قابلیت های دیگر این بخش، تطبیق فهرست با متن انتخابی است که مشاهده عنوان باب و فصل و متن پژوهشی را امکان پذیر می سازد.

به منظور انجام پژوهشهای تطبیقی و مقایسه مباحث مختلف با یکدیگر، امکان مطالعه همزمان دو متن از یک مجلد و یا مطالب دو مجلد متفاوت از یک کتاب، در برنامه پیش بینی شده است که از جمله ویژگی های مهمّ بخش نمایش به شمار می رود.

2. جست و جو

از ویژگی های کاربردی این بخش، جستجو در متن یا جست وجو در عناوین، فصل ها و ابواب کتاب انتخابی است. هنگامی که «جست و جو در متن» فعال باشد، فهرست کلمات متن کتاب به صورت الفبایی در دسترس قرار می گیرد و می توان به کاوش در متن کتاب جاری پرداخت و چنانچه »جست و جو در فهرست» فعال باشد، عملیات جست و جو فقط در عناوین کتاب انتخابی انجام می شود.

همچنین امکانات ویژه ای جهت فهرست سازی و انجام عملیات گوناگون در فهرست های ایجاد شده، در برنامه عرضه گردیده است. با استفاده از این قابلیت پیشرفته می توان فهرست های پویا و متنوعی از کلمات را به شکل های مختلف تهیه کرده و آنگاه آن ها را در متن جاری برنامه جست و جو نمود یا با یکدیگر ترکیب ساخت و پژوهش های نوینی را به انجام رساند.

3. فرهنگ نامه

3/1. فرهنگ اصطلاحات: به منظور آشنایی کاربر با اصطلاحات فقه و اصول، فهرستی از فرهنگ اصطلاحات این دو علم به همراه شرح کوتاهی درباره هر یک از آن ها، در این قسمت ارائه شده است. ضمن اینکه همزمان با نمایش شرح هر اصطلاح، نام و نشانی مأخذی که شرح جاری در آن نقل شده نیز مشخص می گردد.

3/2. فرهنگ لغات: در این برنامه، سه لغت نامه معتبر: العین، لسان العرب و مجمع البحرین جهت فهم معانی لغات دشوار گنجانده شده است. «فرهنگ لغات» دارای دو قسمت «ریشه» و »مشتق» با کارایی های متفاوت، اما مرتبط به یک دیگر است.

ج. امکانات پژوهشی

ابزارهای پژوهشی متنوعی، همچون علامت گذاری در متن جهت علامت گذاشتن در جاهای مختلف متن به منظور مراجعات بعدی، نمایه بر متن برای قرار دادن نمایه یا عنوان خاص برای متن مورد مطالعه و مراجعه دوباره در صورت لزوم، رنگی کردن متن به منظور رنگی کردن متن مورد نظر و ایجاد زمینه های مختلف به رنگهای دلخواه و انتخاب عنوان برای هر رنگ و نیز انتقال متن انتخابی به دفترچه یادداشت، حاشیه نویسی جهت درج دیدگاه ها و نکته های مهم کاربر و دستیابی آسان به آن ها در صورت نیاز، همگی از قابلیتهای کارآمد پژوهشی به شمار می روند که کاربر را در استفاده بهتر از برنامه یاری می رسانند.

از دیگر امکانات پژوهشی این برنامه، دستیابی به گزینه پژوهش فعّال در بخشهای مختلف معجم لفظی برنامه است. در صورتی که کاربر هنگام ملاحظه متن، نیازمند مراجعه به قسمت دیگر، همچون نمایش، جست و جو، فرهنگ لغات یا فرهنگ اصطلاحات باشد، می تواند از این قابلیت استفاده کند.

د. سایر امکانات

کاربر به وسیله امکان «کتاب شناسی» می تواندبه فهرست کتب برنامه دست یابد که با گزینش هر عنوان کتاب، مطالبی چند درباره کتاب انتخابی دراختیار کاربر قرار خواهد گرفت. به وسیله قابلیت «زندگی نامه مؤلفان»، فهرست نام نویسندگان ارائه شده که با انتخاب اسم هر مؤلف، افزون بر اینکه نام کتاب یا کتاب های وی که در برنامه موجود است، مشاهده می شود، نوشتاری نیز در مورد شرح حال او در معرض مطالعه قرار می گیرد.

در تمام صفحات برنامه، امکان ذخیره سازی متن و ویرایش آن در قسمت یادداشت وجود دارد و پژوهشگر می تواند از امکان انتقال متن از صفحه یادداشت به محیط MS-Word و بر عکس بهره مند شود. قسمت یادداشت، به کاربر امکان می دهد که به ویرایش مطالب و ذخیره آن ها با فرمت های گوناگون بپردازد. در این قسمت، امکانات متنوعی جهت ساماندهی حاصل تحقیق در دسترس قرار دارد.

به منظور چاپ مطالب مورد نظر می توان از گزینه چاپ استفاده کرد و از قابلیتهای متعدد آن جهت چاپ متون و فهرستها بهره لازم را برد. به کمک گزینه راهنما که در تمامی قسمتهای برنامه ارائه شده، می توان توضیحاتی چند را در خصوص آشنایی بیشتر با قسمت مورد نظر به دست آورد.

به منظور تسهیل در استفاده از برنامه، 7 نوع صفحه کلید رایج در اختیار کاربر قرار دارد و امکان تغییر قلم نمایش در قسمتهای مختلف نیز برای او فراهم است. همچنین به وسیله امکان تحقیقات می توان مسیری را برای ضبط تحقیقات شخصی معین کرد و از قابلیت های گوناگون آن بهره مند شد.

ضمایم برنامه

ویرایشگر فارسی و لاتین نورنگار و برنامه مبدّل نور از ضمایم موجود در این نرم افزار است.